ชื่อเมืองหลวง (๕ ตุลาคม ๒๕๕๒)

          คำถามที่ประชาชนมักจะสอบถามมายังราชบัณฑิตยสถานเป็นเรื่องเกี่ยวกับการเขียนชื่อเมืองหลวงของหลายประเทศ  วันนี้จึงมีตัวอย่างของชื่อเมืองหลวงที่สอบถามกันมากมาเสนอ

          เมืองหลวงเมืองแรกคือ กรุงพนมเปญ (Phnom Penh) ซึ่งเป็นเมืองหลวงของราชอาณาจักรกัมพูชา  มักมีผู้ใช้ผิดว่า พนมเป็ญ  แต่ที่ถูกต้องราชบัณฑิตยสถานกำหนดชื่อเป็น  พนมเปญ  พจนานุกรมชื่อภูมิศาสตร์สากล ได้ให้คำอธิบายเกี่ยวกับกรุงพนมเปญ ว่า เมืองนี้ได้รับสถาปนาเป็นเมืองหลวงของประเทศครั้งแรกในกลางคริสต์ศตวรรษที่ ๑๕ และเป็นเมืองหลวงอีกครั้งใน ค.ศ. ๑๘๖๗  เมืองหลวงต่อไปที่ถามกันเข้ามามากคือ กรุงเวียงจันทน์ (Vientiane) มักมีผู้ใช้ผิดว่า เวียงจันทร์  แต่ที่ถูกต้องราชบัณฑิตยสถานกำหนดชื่อเป็น  เวียงจันทน์  ซึ่งเป็นเมืองหลวงของสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว กรุงเวียงจันทน์ตั้งอยู่ทางตะวันตกของประเทศ  บนฝั่งแม่น้ำโขง ในทศวรรษ ๑๘๙๐ เป็นเมืองหลวงของอาณานิคมฝรั่งเศส และเป็นเมืองหลวงของประเทศเมื่อได้รับเอกราชใน ค.ศ. ๑๙๕๓  อีกเมืองหนึ่งที่น่าสนใจคือ กรุงเบรุต (Beirut) ซึ่งเป็นเมืองหลวงของสาธารณรัฐเลบานอน  มักมีผู้ใช้ผิดว่า  เบรุด ที่ถูกต้องราชบัณฑิตยสถานกำหนดชื่อเป็น เบรุต  กรุงเบรุตตั้งอยู่ทางตอนกลางของประเทศ บนฝั่งทะเลเมดิเตอร์เรเนียน เป็นเมืองท่า ศูนย์กลางการเงินและการค้า กรุงเบรุตได้รับสถาปนาเป็นเมืองหลวงตั้งแต่ ค.ศ. ๑๙๒๐

          เมืองสุดท้ายที่น่าสนใจคือ กรุงบูดาเปสต์ (Budapest)  ซึ่งเป็นเมืองหลวงของสาธารณรัฐฮังการี มักมีผู้ใช้ผิดว่า บูดาเปสท์ แต่ที่ถูกต้องราชบัณฑิตยสถานกำหนดชื่อตามหลักเกณฑ์การทับศัพท์ภาษาอังกฤษว่า  บูดาเปสต์  กรุงบูดาเปสต์ตั้งอยู่บนฝั่งแม่น้ำดานูบ  ประกอบด้วยเมืองเก่า คือ เมืองบูดอและเมืองโอบูดอบนฝั่งขวา และเมืองเปชต์บนฝั่งซ้าย   มีชื่อเรียกเป็นภาษาฮังการีว่า บูดอเปชต์  ใน ค.ศ. ๑๘๗๓ ทั้ง ๒ เมืองได้รวมกันเป็นบูดอเปชต์และมีฐานะเป็นเมืองหลวงของประเทศจนถึงปัจจุบัน.

        อิสริยา  เลาหตีรานนท์