คำชี้แจง

        ข้อมูลนี้นำมาจาก หนังสือลักษณนาม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พิมพ์ครั้งที่ ๖ เป็น หนังสือที่ประมวลลักษณนามของคำนามต่าง ๆ ซึ่งคณะกรรมการกำหนดหลักเกณฑ์เกี่ยวกับการใช้ภาษาไทย แห่งราชบัณฑิตยสถาน ได้พิจารณากำหนดขึ้น เพื่อต้องการให้ผู้ใช้ภาษาไทยทุกคนใช้ลักษณนามได้ถูกต้อง

๑. การเรียงลำดับคำ

        การเรียงลำดับคำ เรียงตามลำดับคำแบบพจนานุกรม คำที่มีความหมายเหมือนกันจะเก็บไว้ด้วยกันโดยใช้เครื่องหมายจุลภาคคั่นและ เรียงสลับกันไปในตำแหน่งของหมวดอักษรนั้น ๆ โดยแสดงลักษณนามไว้ที่คอลัมน์ด้านขวา เช่น

กงกระสุน                               – คัน
กงเกวียน, กงล้อ                     – กง, วง

๒. คำนามที่มีหลายความหมาย

        ๒.๑ การกำหนดลักษณนามของคำนามที่มีหลายความหมาย ถ้าทุกความหมายมีลักษณนามเหมือนกันจะไม่ให้คำนิยามความหมายไว้ แต่ถ้ามีลักษณนามแตกต่างกันจะให้คำนิยามสั้น ๆ ไว้ในเครื่องหมายวงเล็บหลังคำนามนั้น ๆ เพื่อบอกให้ทราบว่า เฉพาะความหมายที่กำหนดไว้ในเครื่องหมายวงเล็บเท่านั้นที่มีลักษณนามตามที่ กำหนด เช่น

ดารา                                      – ดวง
……………………………………………………………
ตอม่อ (เสาบ้าน)                      – ต้น
ตอม่อ (ฐานรองรับสะพาน)       – ตอม่อ

        ๒.๒ คำนามที่มีความหมายคล้ายกันหรือใกล้เคียงกัน แต่ใช้ลักษณนามคำเดียวกันจะเก็บไว้ด้วยกันโดยใช้เครื่องหมายอัฒภาคคั่น เช่น

ศาล; ศาลเจ้า; ศาลเทพารักษ์     – ศาล

        ๒.๓ คำนามที่มีหลายความหมาย แต่ใช้ลักษณนามเหมือนกัน จะให้คำนิยามสั้น ๆ ไว้ในเครื่องหมายวงเล็บหลังคำนามนั้น ๆ โดยใช้เครื่องหมายอัฒภาคคั่น เช่น

ชนัก (เครื่องแทงสัตว์; เครื่องผูกคอช้าง)            เล่ม

. คำนามที่มีลักษณนามได้หลายอย่าง

        คำนามบางคำอาจมีลักษณนามได้หลายอย่าง ในการกำหนดลักษณนามแบ่งออกเป็น ๓ แบบ คือ

        ๓.๑ กำหนดลักษณนามที่นิยมใช้กันมากไว้หน้าสุดและลักษณนามอื่น ๆ เรียงตามกันไปโดยใช้เครื่องหมายจุลภาคคั่น เช่น

ไข่                                     – ใบ, ฟอง, ลูก
……………………………………………………………
โคม (ชนิดต่าง ๆ)               – ดวง, ใบ, ลูก

        ๓.๒ กำหนดลักษณนามแตกต่างกันตามสภาพที่เป็นอยู่ โดยใช้เครื่องหมายอัฒภาคคั่น เพื่อบอกให้รู้ว่าลักษณ-นามนั้น ๆ แม้จะเป็นลักษณนามของสิ่งเดียวกันแต่ก็มีความแตกต่างกันตามสภาพ เช่น

ซิ่น, ผ้าซิ่น                          – ผืน; ตัว, ถุง

หมายความว่า ซิ่น หรือ ผ้าซิ่น ถ้ายังไม่ได้ตัดเย็บลักษณนามใช้ว่า ผืน แต่ถ้าตัดเย็บแล้วใช้ลักษณนามว่า ตัว หรือ ถุง

ปิ่นโต                               – ใบ, ลูก; เถา, สาย

หมาย ความว่า ปิ่นโตแต่ละใบ ใช้ลักษณนามว่า ใบ หรือลูก แต่ถ้านำมาเรียงซ้อนกันแล้วมีเครื่องยึดรวมเข้าด้วยกัน ใช้ลักษณนามว่า เถา หรือ สาย

บางครั้งอาจให้คำอธิบายสั้น ๆ ไว้หลังลักษณนามนั้น ๆ โดยใส่คำอธิบายไว้ในเครื่องหมายวงเล็บ เช่น

ระนาด (เครื่องปี่พาทย์ชนิดหนึ่ง)       – ลูก (ลูกระนาด);ผืน (ลูกระนาดที่ร้อยเข้า
เป็นชุด);
ราง

        ๓.๓ กำหนดลักษณนามตามขนาด ความกว้าง ความยาว ปริมาณ น้ำหนัก หรือรูปแบบที่ใช้งาน โดยระบุว่า “เรียกตามลักษณะ” หรือ “เรียกตามลักษณะหรือลักษณะบรรจุภัณฑ์” แล้วให้ยกตัวอย่างลักษณนาม เช่น

ทอฟฟี่                           – เรียกตามลักษณะหรือลักษณะบรรจุภัณฑ์
เช่น เม็ด อัน ห่อ แท่ง

หรือกำหนดทั้งลักษณนามทั่วไปและลักษณะบรรจุภัณฑ์ เช่น

ด้าย                             – เส้น; เรียกตามลักษณะหรือลักษณะบรรจุภัณฑ์ เช่น
กลุ่ม เข็ด ไจ หลอด

ผม                              – เส้น; เรียกตามลักษณะ เช่น กระจุก ปอย
ฉลองพระเนตร             – องค์
ฉลองพระบาท, รองพระบาท       – ข้าง, องค์; คู่

ในกรณีที่คำนามนั้นเป็นทั้งคำราชาศัพท์และคำนามที่ใช้ได้ทั่วไป จะกำหนดลักษณนามไว้ทั้ง ๒ อย่าง เช่น

พระขรรค์                     – องค์; เล่ม (ถ้าใช้ทั่วไป)

. คำนามที่เป็นคำรวม

        คำนามที่เป็นคำรวม เช่น ขนม ผลไม้ ดอกไม้ จะกำหนดลักษณนามรวมไว้โดยไม่แยกออกเป็นชนิดย่อยตามนามของสิ่งเหล่านั้น แต่ถ้าลักษณนามของชนิดย่อยมีเพิ่มขึ้นหรือแตกต่างไปจากที่กำหนดไว้ในลัก ษณนามรวม ก็จะตั้งคำนามของชนิดย่อยและกำหนดลักษณนามที่เพิ่มขึ้นหรือแตกต่างออกไปจาก ลักษณนามรวมไว้ที่ลำดับคำนั้น ๆ เช่น

ขนม                           – เรียกตามลักษณะ เช่น ชิ้น อัน แผ่น ตัว;
เรียกตามภาชนะที่บรรจุ เช่น ถ้วย ชาม

ขนมครก                    – ฝา; คู่
ขนมจีน                      – จับ, หัว
……………………………………………………………
ไข่นกกระสา (ขนม)     – ลูก
……………………………………………………………
ซาลาเปา                     – ใบ, ลูก

. คำนามที่เป็นคำราชาศัพท์

       คำ ราชาศัพท์ที่เก็บไว้ส่วนใหญ่เป็นคำราชาศัพท์ที่ไม่ได้เกิดจากการเติมคำว่า “พระ” หน้าคำนาม และมักจะใช้เฉพาะที่เกี่ยวข้องกับพระมหากษัตริย์เท่านั้น ส่วนคำราชาศัพท์ที่เกิดจากการเติมคำว่า “พระ” หน้าคำนามทั่ว ๆ ไป มีเก็บไว้เป็นส่วนน้อย ทั้งนี้เพราะเห็นว่า คำนามที่เป็นคำราชาศัพท์ ส่วนใหญ่จะมีลักษณนามเป็น“องค์” ยกเว้นที่กำหนดไว้เป็นอย่างอื่น เช่น

ฉลองพระเนตร                          – องค์
ฉลองพระบาท, รองพระบาท       – ข้าง, องค์; คู่

ในกรณีที่คำนามนั้นเป็นทั้งคำราชาศัพท์และคำนามที่ใช้ได้ทั่วไป จะกำหนดลักษณนามไว้ทั้ง ๒ อย่าง เช่น

พระขรรค์                                 – องค์; เล่ม (ถ้าใช้ทั่วไป)

ก๊ก ก๊ก
กง (ไร่ที่ถางป่าเป็นหย่อม ๆ ตามเนื้อที่และกั้นเป็นขอบเขตไว้เพื่อปลูกพืชล้มลุก) กง
กงกระสุน (เครื่องยิงมีคัน ใช้สายโก่งยิงด้วยลูกดินปั้น) คัน
กงเกวียน, กงล้อ กง, วง
กงข้าง, กงค้าง ตัว, อัน
กงจักร กง, วง
กงฉาก อัน
กงธนู คัน
กงพัด (กงพัดเครื่องระหัด, กงพัดเครื่องสีฝัด, กงพัดสีลม) อัน
กงพัด (ไม้เหลี่ยมสอดในรูซึ่งเจาะที่โคนเสาเรือน) ตัว
กงพัด (สำหรับพัดด้าย) อัน
กงเรือ กง, อัน
กงแร้ว คัน
กงล้อ, กงเกวียน กง, วง
กงวาน ตัว, อัน
กฎหมาย ฉบับ
กติกา ข้อ
กบ (ชนิดต่าง ๆ สำหรับไสไม้) ตัว
กบ (เหลาดินสอ) ตัว, อัน
กบาล, กระบาล (ดินเหนียวผสมแกลบ ใช้ปิดปากจอกของพิมพ์หล่อพระ) แผ่น
กรง กรง, ลูก, ใบ
กรงขัง กรง
กรณฑ์ (เครื่องหมายคณิตศาสตร์) ตัว
กรณฑ์, กรัณฑ์, กรัณฑก, (หม้อน้ำ) ใบ
กรด (สารเคมี) ตัว
กรบ (เครื่องแทงปลา) อัน
กรม (หน่วยงาน) กรม
กรมธรรม์ ฉบับ
กรรไกร, กรรไตร, ตะไกร เล่ม
กรรชิง, กระฉิ่ง, กระชิง คัน
กรรเชียง, กระเชียง เล่ม; คู่
กรรเชียงปู, กระเชียงปู ข้าง, อัน; คู่
กรรไตร, กรรไกร, ตะไกร เล่ม
กรรบิด องค์
กรรภิรมย์, กรรม์ภิรมย์, กันพิรุณ, กันภิรมย์ องค์
กรวด ก้อน, เม็ด
กรวด, จรวด (ดอกไม้เพลิง) ดอก, ตัว
กรวย กรวย, อัน
กรวยคู่สวด ที่
กรวยอุปัชฌาย์ ที่
กร้อ, ตะกร้อ (ใช้วิดน้ำเรือ) ใบ
กรอบ (การพิมพ์) กรอบ
กรอบเช็ดหน้า, เช็ดหน้า, วงกบ วง
กรอบพระ กรอบ, อัน
กรอบรูป กรอบ, อัน
กรอบหน้า, กะบังหน้า กรอบ, อัน
กระคน, ประโคน, รัดประคน, รัตคน (เครื่องผูกสัปคับโยงมาล่ามรอบอกช้า งทำด้วยเชือก) สาย, เส้น
กระจก แผ่น
กระจกเงา บาน
กระจัง (ลาย) ตัว; แถว, แผ่น
กระจับ (ขวาก) อัน
กระจับ (เครื่องแขวนเหนือเปลเด็ก) ตัว; พวง
กระจับ (เครื่องสวมข้อตีนม้า) วง; คู่
กระจับ (นักมวย) อัน
กระจับ (ฝักของไม้น้ำชนิดหนึ่ง) ตัว, ฝัก
กระจับ (สำหรับยันคางศพโกศ) อัน
กระจับปิ้ง, จะปิ้ง, จับปิ้ง, ตะปิ้ง, ตับปิ้ง แผ่น, อัน
กระจับปี่ (เครื่องดนตรี) คัน
กระจ่า, จวัก, จ่า, ตวัก เล่ม, อัน
กระจาด ใบ, ลูก
กระจาน (แผ่นตะกั่วทำเป็นรูปปลาตัวเล็ก ๆ ติดเหนือเบ็ด) แผ่น
กระจุบ, กระจุ๊บ อัน
กระจู้, จู้, อีจู้ ใบ, ลูก
กระแจะ (ปลอกเหล็กสำหรับตกขาช้างหรือล่ามช้างดุ) วง; คู่
กระแจะ (ผงเครื่องหอมต่าง ๆ ที่ประสมกัน) ก้อน, เม็ด
กระโจม หลัง
กระโจมปืน กระโจม
กระโจมไฟ, ประภาคาร, เรือนตะเกียง หลัง
กระฉิ่ง, กรรชิง, กระชิง คัน
กระชอน อัน
กระชัง (เครื่องขังปลา) ใบ, ลูก
กระชัง (บังสาดที่ปิดเปิดได้) แผ่น
กระชาย แง่ง; หัว
กระชิง, กรรชิง, กระฉิ่ง คัน
กระชุ, กระชุก (ภาชนะสำหรับบรรจุของเช่นนุ่นหรือถ่าน) ใบ, ลูก
กระชุก, สามชุก (ภาชนะสำหรับสอดลงในเกวียน) ใบ, ลูก
กระเชอ ใบ, ลูก
กระเช้า ใบ, ลูก
กระเช้าสวรรค์, ชิงช้าสวรรค์ เครื่อง
กระเชียง, กรรเชียง เล่ม; คู่
กระเชียงปู, กรรเชียงปู ข้าง, อัน; คู่
กระแชง (เครื่องจักสานที่มีลักษณะเป็นแผ่น) ผืน
กระด้ง ใบ, ลูก
กระดวง, กราดวง อัน
กระดอง กระดอง, ฝา
กระดองหาย, ขอฉาย, คันฉาย, ดอง, ดองฉาย, ดองหาย คัน
กระดาน, ไม้กระดาน แผ่น
กระดานชนวน แผ่น
กระดานดำ แผ่น
กระดานถีบ แผ่น
กระดานพิง แผ่น
กระดานไฟ แผ่น; แคร่ (ถ้ามีลักษณะเป็นแคร่)
กระดานลื่น, ไม้ลื่น ชุด
กระดานเลียบ แผ่น
กระดานหก (เครื่องดักสัตว์) แผ่น
กระดานหก, ไม้กระดก ชุด
กระดาษ (ชนิดต่าง ๆ) เรียกตามลักษณะหรือจำนวน เช่น แผ่น ม้วน พับ ปึก ห่อ รีม
กระดิ่ง ใบ, ลูก
กระดึง, โปง ใบ, ลูก
กระดุม, ดุม, ลูกกระดุม, ลูกดุม เม็ด; สำรับ
กระดูก เรียกตามลักษณะเช่น ท่อน ชิ้น ซี่
กระดูกกะโหลก (เป็นชิ้น ๆ) ชิ้น
กระดูกขมับ ชิ้น
กระดูกข้อเท้า ชิ้น
กระดูกข้อมือ ชิ้น
กระดูกขา ท่อน
กระดูกแขน ท่อน
กระดูกงู (โครงสร้างของลำเรือ) ท่อน, อัน
กระดูกเชิงกราน, เชิงกราน ชิ้น
กระดูกซี่โครง, ซี่โครง ซี่
กระดูกนิ้วเท้า ชิ้น
กระดูกนิ้วมือ ชิ้น
กระดูกฝ่าเท้า ชิ้น
กระดูกฝ่ามือ ชิ้น
กระดูกสะบัก ชิ้น
กระดูกสะบ้า ชิ้น
กระดูกสันหลัง ชิ้น; ชุด (รวมกันทั้งหมด)
กระดูกหน้าอก ชิ้น
กระดูกไหปลาร้า ชิ้น, ท่อน
กระเดื่อง (เครื่องจักรมีนาฬิกาเป็นต้น) ชิ้น
กระได, บันได อัน; แห่ง
กระไดแก้ว, บันไดแก้ว ตัว
กระไดลิง, บันไดลิง อัน, สาย
กระต๊อบ หลัง
กระต่าย (เครื่องมือสำหรับขูดมะพร้าว) ตัว
กระต่ายจีน (เครื่องมือสำหรับขูดมะพร้าว) แผ่น, อัน
กระต่ายมือ (เครื่องมือสำหรับขูดมะพร้าว) ตัว
กระติก ใบ, ลูก
กระติบข้าว ใบ, ลูก
กระถาง ใบ, ลูก
กระโถน (ชนิดต่าง ๆ) ใบ, ลูก
กระทง ใบ, ลูก
กระทง (กฎหมาย) กระทง
กระทง (ผ้าท่อนหนึ่ง ๆ ของจีวร) กระทง
กระทง, กระทงนา (ตอนหนึ่ง ๆของนา) กระทง
กระทงเพชร (ไม้ติดขวางรองแคร่เกวียน) กระทง
กระทงเรือ กระทง
กระทรวง กระทรวง
กระท่อม หลัง
กระทะ ใบ, ลูก
กระทาย ใบ, ลูก
กระทู้ (ซอไม้ไผ่ที่เอามาปักเป็นเสารั้ว) ต้น
กระทู้ (หัวข้อหรือข้อความที่ตั้งให้อธิบาย) กระทู้
กระเทียม กลีบ; หัว; จุก;หมวด
กระแทะ, ระแทะ, รันแทะ เล่ม
กระบวย อัน
กระบอก กระบอก
กระบอกตา ข้าง
กระบอกน้ำ (ภาชนะใส่น้ำดื่มรูปคล้ายกระบอก) ใบ
กระบอกพลุ กระบอก
กระบอกเพลา กระบอก
กระบอกสูบ กระบอก
กระบอง, ตะบอง อัน, เล่ม
กระบองเพชร, ตะบองเพชร (ใบตาลที่ขมวดปลายลงอักขระ) เล่ม
กระบะ ใบ, ลูก
กระบาย ใบ, ลูก
กระบาล, กบาล (ดินเหนียวผสมแกลบ ใช้ปิดปากจอกของพิมพ์หล่อพระ) แผ่น
กระบิ กระบิ
กระบิ้ง, ตะบิ้ง, บิ้ง (นาที่เป็นกระทงเล็ก ) กระบิ้ง, ตะบิ้ง, บิ้ง
กระบี่ เล่ม
กระบุง ใบ, ลูก
กระเบื้อง แผ่น
กระป๋อง ใบ, ลูก
กระปุก ใบ, ลูก
กระเป๋า ใบ, ลูก
กระเป๋า (ติดอยู่กับตัวเสื้อหรือกางเกง) กระเป๋า
กระโปก (เครื่องยึดเพลาเกวียน) ลูก
กระโปรง ตัว
กระโปรง (ภาชนะ) ใบ, ลูก
กระโปรงรถ แผ่น, ฝา
กระพรวน, พรวน, ลูกกระพรวน, ลูกพรวน ลูก
กระพอง, กำพอง (ตัวไม้อันบนที่เป็นราวลูกกรงเรือนหรือเกวียน) ตัว, อัน
กระพ้อม, พ้อม ใบ, ลูก
กระเพาะ กระเพาะ
กระวิน (ห่วงที่เกี่ยวกันสำหรับโยงสัปคับช้าง, ห่วงติดกับบังเหียนเหล็กผ่าปากม้า) ห่วง
กระสวน แบบ
กระสวย อัน
กระสอบ ใบ, ลูก
กระสือ ตัว, ตน
กระสุน, กระสุนปืน, ลูกกระสุน ลูก, นัด, เม็ด
กระหัง, กระหาง ตัว, ตน
กระแหล่ง ใบ, ลูก
กระออม, กะละออม, กะออม, ใบ, ลูก
  กัลออม
กรัณฑ์, กรณฑ์, กรัณฑก, ใบ (หม้อน้ำ)
กรับ คู่
กรับพวง พวง
กราด (เครื่องขูดไคลม้า) อัน
กราด (เครื่องมือจับสัตว์น้ำ) อัน
กราด (ไม้กวาด) ด้าม, อัน
กราดวง, กระดวง อัน
กราบเรือ กราบ
กราฟ เรียกตามลักษณะ เช่น แผ่น รูป ชุด
กริ่ง อัน
กริช เล่ม
กรี (ส่วนของหัวกุ้ง) อัน
กรุ กรุ
กลด คัน
กลด, กลศ (ภาชนะใส่น้ำเทพมนตร์) ใบ, ลูก
กลอง (ชนิดต่าง ๆ) ใบ, ลูก
กล่อง กล่อง, ใบ, ลูก
กล้อง (ประเภทต่าง ๆ) กล้อง
กล้องถ่ายรูป กล้อง
กล่องไม้ขีดไฟ กล่อง
กล้องยาสูบ กล้อง
กล่องเสียง กล่อง
กลอน (คำประพันธ์) คำ; บท
กลอน (เครื่องสลักประตูหน้าต่าง) ตัว
กลอน (ไม้ขัดประตูหน้าต่าง) อัน
กลอน (ไม้ที่พาดบนแปสำหรับวางเครื่องมุงหลังคา) ตัว, อัน
กลอย หัว
กะทอ (ภาชนะ) ใบ, ลูก
กะบัง, กะบังรังเฝือก (เครื่องมือจับสัตว์น้ำ) กะบัง
กะบังลม แผ่น
กะบังหน้า, กรอบหน้า กรอบ, อัน
กะแปะ, อีแปะ (เงินปลีกโบราณ) อัน
กะพล้อ, กะพ้อ (กระบอกตักน้ำ) กระบอก
กะละปังหา, กัลปังหา กิ่ง, ต้น
กะละมัง ใบ, ลูก
กะละออม, กระออม, กะออม, กัลออม ใบ, ลูก
กะลัน, ลัน ลูก
กะลา ซีก, ใบ
กะโล่ (ภาชนะ) ใบ, ลูก
กะวะ (เครื่องมือจับสัตว์น้ำคล้ายสวิง) ปาก
กะโหลก (สำหรับตักน้ำ) ใบ, ลูก
กะโหลกศีรษะ, หัวกะโหลก กะโหลก, หัว
กะออม, กระออม, กะละออม, กัลออม ใบ, ลูก
กะแอ (เครื่องบังแดด) คัน
กังสดาล ใบ, แผ่น
กังหัน, จังหัน ตัว
กังหัน (ดอกไม้ไฟ) ต้น
กัญญา (เครื่องบังแดดรูปหลังคาโค้ง) หลัง
กันชน อัน
กันชีพ สาย
กันพิรุณ, กันภิรมย์, กรรภิรมย์, กรรม์ภิรมย์ องค์
กันสาด, บังสาด ด้าน, อัน
กั้นหยั่น เล่ม
กับ (เครื่องดักสัตว์) อัน
กับข้าว อย่าง, สิ่ง; เรียกตามภาชนะที่บรรจุ
กับระเบิด เครื่อง, ชุด, อัน
กัลปพฤกษ์ ต้น; ลูก; ชิ้น
กัลปังหา, กะละปังหา กิ่ง, ต้น
กัลออม, กระออม, กะละออม, กะออม ใบ, ลูก
กาก, ภาพกาก (ภาพเขียนที่เป็นตัวประกอบในเรื่อง) ตัว, ภาพ
กากะเยีย ชุด, สำรับ
กางเกง ตัว
ก้างปลา ก้าง, อัน
กาจับหลัก อัน
ก้านตอง (ไม้ขนาบข้างเรือรูปกลม ๆ คล้ายทางกล้วย) อัน
กาน้ำ ใบ, ลูก
กาบ (เปลือกหุ้มชั้นนอกของผลหรือดอกและของต้นไม้) กาบ
กาบพรหมศร ตัว
กาบพรหมสิงห์ ตัว
กาบู (กระเบื้องมุงหลังคา) แผ่น
กาพย์ บท
ก้าม ก้าม
การ์ตูน ตัว; เรื่อง
กาแล็กซี กาแล็กซี
กาเวียน ชุด
กาสาวพัสตร์ ผืน
กำ (ส่วนของล้อรถหรือล้อเกวียน) ซี่
กำปั่น (หีบ) ลูก, ใบ
กำพวด, ลิ้นปี่ (ส่วนประกอบของปี่ซึ่งทำให้เกิดเสียงเวลาเป่า) อัน
กำพอง, กระพอง (ตัวไม้อันบนที่เป็นราวลูกกรงเรือนหรือเกวียน) ตัว, อัน
กำพู (ไม้กลึงสำหรับเป็นที่รวมซี่ฉัตร) อัน
กำไล (ชนิดต่าง ๆ) ขอน, วง
กินนร ตน, ตัว
กินรี ตน, ตัว
กิ๊บ อัน
กี่ (เครื่องทอผ้า) เครื่อง, หลัง
กี่ (เครื่องเย็บสมุด) อัน
กี่ (ที่ตั้งพระกลดหรือพระแสง) อัน
กี๋ (ฐานสำหรับรองสิ่งของหรือรองนั่ง) ตัว
กี๋ (ภาชนะสำหรับรองเครื่องชา) ใบ
กีตาร์ ตัว
กีบ (เล็บเท้าสัตว์) กีบ
กี๋ราบ, กี๋หย่ง (ฐานสำหรับรองแจกันหรือกระถางต้นไม้) ตัว, อัน
กุญแจ (เครื่องมือ) อัน, ตัว; ชุด
กุญแจ, ประแจ ดอก, ลูก; แม่, ตัว (แม่กุญแจ); ชุด
กุญแจประจำหลัก, กุญแจเสียง (เครื่องหมายที่ใช้ในการบันทึกเสียงดนตรี) ตัว
กุญแจมือ คู่
กุญแจลูกบิด ชุด
กุญแจเสียง, กุญแจประจำหลัก (เครื่องหมายที่ใช้ในการบันทึกเสียงดนตรี) ตัว
กุฎี, กุฏิ (เรือนหรือตึกสำหรับพระภิกษุสามเณรอยู่) หลัง
กุฏิ (ที่บรรจุศพ) หลัง
กุฏิ (เรือนเล็ก ๆ ที่อยู่ในกรงทำให้นกขุนทองอยู่) หลัง
กุนเชียง ข้าง; คู่
กุบ (ทองรีดเป็นแผ่นตัดเป็นชิ้นเล็ก ๆ) ตัว
กุบ (หมวก) ใบ, ลูก
กุบ, ฝักกุบ (ซองหนังใช้ในการตีทองคำเปลว) กุบ; ฝัก
กูบ หลัง
เก๋ง (เครื่องบังมีฝาและหลังคาแบน) หลัง
เก๋ง (เรือนตึกมีรูปหลังคาแบบศาลเจ้าจีน) หลัง
เกย เกย
เกราะ (เครื่องสวมใส่สำหรับป้องกันอาวุธ) ตัว; ชุด, สำรับ
เกราะ (เครื่องสัญญาณ) อัน
เกรินบันไดนาค (เครื่องกว้านเพื่อยกพระโกศหรือพระบรมโกศ) ชุด, สำรับ
เกริน (ส่วนชานที่ต่อออกมา ๒ ข้างบุษบก) อัน
เกรียง อัน
เกล็ด เกล็ด
เกลียว (เชือก) เกลียว
เกลียว (ด้ายหรือไหมที่ฟั่นเป็นเกลียวสำหรับติดม่านหรือหมอน) เส้น; เรียกตามหน่วยวัดความยาว
เกลือป่น เรียกตามภาชนะที่บรรจุ เช่น ถุง
เกลือเม็ด เม็ด; เรียกตามลักษณะบรรจุภัณฑ์ เช่น ถุง
เกวียน เล่ม
เกาทัณฑ์ คัน
เก้าอี้ (ชนิดต่าง ๆ) ตัว
เกาะ เกาะ
เกีย, เกียร์ ชุด
เกี้ยมอี๋ ตัว
เกี้ยว (คานหามมีหลังคา) หลัง
เกี้ยว (เครื่องประดับสำหรับ วงสวมผมจุก)
เกี๊ยว ตัว
เกี้ยวประทีป ซุ้ม
เกี๊ยะ ข้าง; คู่
เกือก ข้าง; คู่
เกือกม้า อัน
แก่ง แก่ง
แก๊ง แก๊ง
แกงได ตัว
แกงแนง อัน
แกน แกน
แก้ม (คน, สัตว์, มะม่วง) แก้ม
แกระ (เครื่องมือสำหรับตัดรวงข้าว) อัน
แกละ (ผม) แกละ
แก้ว (ใส่น้ำ) ใบ
โกก, คอม, ตะโกก, ตะโหงก (ไม้รูปโค้งที่พาดคอวัวหรือควายสำหรับลากเลื่อน) อัน
โกดัง หลัง, โรง
โกรกกราก (กระบอกไม้ไผ่สำหรับทอดดวด) กระบอก
โกรกกราก (เครื่องมือสำหรับเจาะไม้) ตัว, อัน
โกร่ง (เกราะยาว) อัน
โกร่ง (เครื่องบดยา) ใบ
โกลน (ไม้ท่อนกลม) ท่อน
โกลน (เครื่องอานม้า) ข้าง; คู่
โกศ (ที่ใส่ศพนั่ง) โกศ, ลูก
โกศ (สำหรับบรรจุอัฐิ) ใบ, ลูก

 

ขน เส้น
ขน (ขนนก ขนเป็ด ขนไก่) ขน, อัน
ขนม เรียกตามลักษณะ เช่น ชิ้น อัน แผ่น ตัว; เรียกตามภาชนะที่บรรจุ เช่น ถ้วย ชาม
ขนมครก ฝา; คู่
ขนมจีน จับ, หัว
ขนแมว (รอยเป็นเส้นๆ อยู่บนสิ่งที่ขัดเงายังไม่เกลี้ยง) เส้น
ขนอบ (ไม้ ๒ อันประกับเป็นขอบหรือกรอบของสิ่งของเพื่อให้แน่น) อัน
ขนาด (เครื่องสาดน้ำรดต้นไม้) คัน
ขบวน ขบวน
ขมับ ข้าง
ขมิ้น แง่ง; หัว
ขยาบ (เครื่องกันแดดและฝน) ผืน, แผ่น
ขลุบ (ลูกคลี) ลูก
ขลุบ (อาวุธ) ลูก
ขลุม (เครื่องกำกับปากม้า) ขลุม
ขลุ่ย เลา
ขวด ใบ, ขวด
ขวัญ (ผมหรือขนที่ขึ้นเวียนเป็นก้นหอย) ขวัญ
ขวาก อัน
ขวาน เล่ม
ขวานฟ้า, ขวานหิน อัน
ขอ, ตะขอ, ตาขอ (เครื่องสำหรับติดเครื่องแต่งกาย) ตัว; คู่
ขอ, ตะขอ, ตาขอ (เครื่องสำหรับสอย ชัก เกี่ยว)(ถ้ามีด้าม) ตัว, อัน; เล่ม
ข้อ (ส่วนที่อยู่ระหว่างปล้องไม้ไผ่หรืออ้อยเป็นต้น) ข้อ
ข้อกฎหมาย ข้อ
ขอแกว, ขอชัก อัน
ข้อคิด ข้อ, ประเด็น
ข้อคิดเห็น ข้อ, ประการ, ประเด็น
ข้อง ใบ, ลูก
ของ้าว เล่ม
ขอฉาย, กระดองหาย, คันฉาย, ดอง, ดองฉาย, ดองหาย คัน
ขอชัก, ขอแกว อัน
ขอช้าง เล่ม
ข้อเท้า ข้าง, ข้อ
ขอน ขอน, ท่อน
ขอบตา ข้าง
ข้อมือ ข้อ, ข้าง
ขอรับ (โลหะทำเป็นห่วงสำหรับรับขอสับ มักติดที่ประตูหน้าต่าง) อัน
ข้อศอก, ศอก ข้อ, ข้าง
ขอสับ (ประตูหน้าต่าง) อัน
ข้อเสือ, ข้อเหวี่ยง (ส่วนที่ต่อเพลา) ข้อ
ข้อหา กระทง
ข้อเหวี่ยง, ข้อเสือ (ส่วนที่ต่อเพลา) ข้อ
ขะเน็ด, เขน็ด (ต้นข้าวที่ทำเป็นเกลียว ใช้มัดฟ่อนข้าว) เส้น
ขัน ใบ, ลูก
ขันโตก, โตก, สะโตก ใบ, ลูก
ขันน้ำพานรอง ชุด, สำรับ
ขั้นบันได ขั้น
ขันหมาก ชุด, สำรับ
ขั้ว ขั้ว
ขา (คน, สัตว์) ขา
ข่า แง่ง
ข่า (ไม้ที่ทำเป็นร้านขึ้นคร่อมกองไฟสำหรับปิ้งปลา) แผง
ขากบ (ขาของว่าวจุฬา) ข้าง
ขากรรไกร (อวัยวะ) ชิ้น
ข้างกบ, บานกบ (แผ่นกระดานที่ประกับด้านข้างช่องประตูหน้าต่างหรือเสา) แผ่น
ขาทราย (ไม้ ๒ อัน ผูกหรือร้อยปลายให้อ้าออกเป็นง่าม) คู่
ขาพับ ข้าง
ข่าย, ตาข่าย ผืน; ปาก
ข่ายงาน ข่าย
ข่าว ข่าว, เรื่อง
ข้าว เม็ด, เมล็ด; เรียกตามภาชนะที่บรรจุ เช่น กระสอบ ถุง
ข้าวเกรียบ แผ่น
ข้าวเกรียบปากหม้อ ตัว
ข้าวต้มน้ำวุ้น ตัว, ห่อ
ข้าวต้มปัด, ข้าวปัด ลูก, ห่อ
ข้าวต้มผัด กลีบ; มัด
ข้าวต้มมัด กลีบ; มัด
ข้าวต้มมัดไต้ มัด
ข้าวต้มลูกโยน ลูก
ข้าวตอก ดอก
ข้าวตอกตั้ง ก้อน, อัน
ข้าวตัง ชิ้น, แผ่น; กระทะ
ข้าวตู ก้อน
ข้าวแตน ชิ้น, แผ่น
ข้าวบิณฑ์ ก้อน, ปั้น
ข้าวปัด, ข้าวต้มปัด ลูก, ห่อ
ข้าวพอง อัน, แผ่น, ชิ้น
ข้าวโพด ดอก, ฝัก
ข้าวเม่าทอด ลูก; แพ
ข้าวเม่าบด ก้อน, ชิ้น
ข้าวหมาก เรียกตามภาชนะที่บรรจุ เช่น ห่อ กล่อง ถุง
ข้าวหลาม กระบอก
ข้าวหลามตัด ชิ้น
ขาหมา (ไม้ที่ทำเป็นขาไขว้กัน ๒ ขา ใช้วางบนหลังช้าง) คู่
ขาหนีบ (อวัยวะ) ข้าง
ขาหยั่ง ชุด, สำรับ
ขิง แง่ง; หัว
ขิม ตัว
ขีดเส้นใต้, สัญประกาศ (เครื่องหมาย) เส้น
ขีปนาวุธ ลูก
ขี้แมลงวัน (จุดดำเล็ก ๆ ที่ขึ้นตามร่างกาย) จุด, เม็ด
ขื่อ (ไม้เครื่องบนสำหรับยึดหัวเสาด้านขวาง) ตัว
ขื่อจมูก (แกนกลางระหว่างช่องจมูก) แผ่น
ขุม ขุม
ขุมทรัพย์ ขุม
เข่ง ใบ, ลูก
เขต เขต
เขน (เครื่องมือสำหรับป้องกันอาวุธ) ใบ, อัน
เขนง (เขาวัวเขาควายที่ใช้เป่า) อัน
เขนง (ภาชนะใส่ดินปืนเป็นต้น) เขนง
เขน็ด, ขะเน็ด (ต้นข้าวที่ทำเป็นเกลียว ใช้มัดฟ่อนข้าว) เส้น
เขบ็ต (ตัวโน้ตดนตรี) ตัว
เข็ม (เครื่องมือสำหรับเย็บ ปักถัก ร้อย) เล่ม
เข็มกลัด (เครื่องประดับ) อัน
เข็มกลัด, เข็มซ่อนปลาย ตัว
เข็มขัด สาย, เส้น
เข็มซ่อนปลาย, เข็มกลัด ตัว
เข็มทิศ อัน
เข็มนาฬิกา เข็ม
เข็มหมุด ตัว
เขา, ภู, ภูเขา ลูก
เขา (สัตว์) ข้าง, เขา; คู่
เข่า ข้าง
เขากวาง (ขวากชนิดหนึ่ง) อัน
เขามอ ลูก
เขียง อัน, เขียง
เขียงหมู (สถานที่ขายเนื้อหมูชำแหละ) เขียง
เขี้ยว เขี้ยว, ซี่
เขี้ยวแก้ว (ของงู) เขี้ยว
เขี้ยวตะขาบ, ตะปลิง, ปลิง (เหล็กสำหรับเพลาะกระดาน) ตัว
เขี้ยวหมา (ไม้หรือเหล็กสำหรับเพลาะกระดาน) ตัว
เขื่อน เขื่อน
เขื่อนเพชร แถว
แข้ง, หน้าแข้ง ข้าง
แขน ข้าง
แขนง แขนง
แขนทุกข์ ปลอก
แขนนาง (ไม้ยันชายคา) อัน
แขละ เส้น
แขวง แขวง
โขด โขด
โขนสด, หนังสด ตัว; โรง
ไข่ ใบ, ฟอง, ลูก
ไข่ขวัญ ลูก
ไขควง อัน, เล่ม, ด้าม
ไข่จิ้งจก (ขนม) เม็ด
ไข่ดัน (คน) ก้อน
ไข่ดันหมู (ไตหมู) ลูก
ไข่นกกระสา (ขนม) ลูก
ไข่ปลา เม็ด; ฝัก
ไข่ปลา, จุดไข่ปลา (เครื่องหมายวรรคตอน) เส้น
ไข่มุก เม็ด
ไข่หงส์, ไข่เหี้ย (ขนม) ลูก

 

คณะ คณะ
คดซ่าง, คดสร้าง, ซ่าง, สร้าง, ส้าง, สำซ่าง, สำสร้าง ซ่าง, สร้าง
คดี (ความที่ฟ้องกันในศาล) คดี
คติ ข้อ, คติ, ประการ
คติธรรม ข้อ, ประการ
คติพจน์ บท
คทา (ตะบองสำหรับถือเดินนำหน้าขบวน) อัน
คทา (อาวุธ) เล่ม, อัน
คน คน
คนโท ใบ, ลูก
คนธรรพ์ ตน
คบ, คาคบ, ค่าคบ คบ
คบเพลิง, คบไฟ ดุ้น, อัน
ครก ใบ, ลูก
ครอก ครอก
ครองแครง ตัว
ครอบครัว ครอบครัว
ครั่ง (ขี้ครั่ง) เรียกตามลักษณะ เช่น ก้อน แท่ง
ครัว, ครัวไฟ ครัว; หลัง (แยกออกมา)
ครัวเรือน ครัวเรือน
คราด อัน
คราบ (หนังหรือเปลือกนอกของสัตว์บางชนิด) คราบ
คร่าว ตัว
ครีบ ครีบ
ครึน, ครืน (เครื่องดักนกหรือไก่) อัน
ครุ ใบ, ลูก
ครุฑ ตัว
คฤหาสน์ หลัง
คลอง คลอง, สาย
คลัง (สถานที่เก็บของเป็นจำนวนมาก ๆ) คลัง
คลัง (สถานที่เก็บทรัพย์สมบัติของหลวง) แห่ง
คลัตช์ แผ่น; ชุด
คลินิก แห่ง
คลี (ลูก) ลูก
คลื่น ลูก
ควง (เครื่องหมายวรรคตอน) ตัว
ความ คดี, เรื่อง
คอ คอ
คอก คอก
คอซอง อัน
คอน (ไม้ที่ทำไว้ให้นกจับ) คอน
ค้อน เต้า, อัน
คอนเสิร์ต วง
คอม, โกก, ตะโกก, ตะโหงก (ไม้รูปโค้งที่พาดคอวัวหรือควายสำหรับลากเลื่อน) อัน
คอมพิวเตอร์ เครื่อง
คอมมานโด คน; หน่วย
คอยล์ (อุปกรณ์ไฟฟ้า) ตัว
คอร์ด (เส้นตรง) เส้น
คอหอย คอหอย
คะแนน คะแนน
คัดช้อน ปาก
คันเกีย, คันเกียร์ อัน
คันจาม คัน
คันฉ่อง อัน
คันฉาย (กระจกเงา, เครื่องส่องหน้า) อัน; คัน (มีด้าม)
คันฉาย, กระดองหาย, ขอฉาย, ดอง, ดองฉาย, ดองหาย คัน
คันชัก (ไม้สีซอ) คัน
คันชั่ง คัน
คันชีพ (เข็มขัดทหารมีกระเป๋าใส่ลูกปืน) สาย
คันดาลฉัตร คัน
คันไถ คัน
คันทวย, ทวย (ไม้เท้าแขน) ตัว
คันธง (มีธง) คัน
คันธนู คัน
คันนา, ลูกคัน คัน
คันบวย ตัว
คันโพง คัน
คันเร่ง อัน
คัมภีร์ คัมภีร์
คัมภีร์ใบลาน ผูก
คา (เครื่องจองจำ) อัน
คากรอง (เครื่องปกปิดร่างกายที่ทำด้วยหญ้าคา) ผืน
คาคบ, คบ, ค่าคบ คบ
คาง, ลูกคาง คาง
คาถา (ฉันท์) คาถา
คาถา, คาถาอาคม บท
คาน (ตัวไม้เครื่องเรือน) ตัว
คานคอดิน ตัว
คานเรือ ตัว
คานเรือ (โรงที่เก็บหรือซ่อมเรือ) โรง
คานหาม คัน
คาบสมุทร คาบสมุทร
ค่าย ค่าย
คาราวาน กอง
คำ คำ
คำขวัญ คำขวัญ
คำแถลงการณ์ ฉบับ
คำทาย ข้อ
คำนิยาม แบบ, อย่าง
คำฟ้อง คดี, ฉบับ, เรื่อง
คำร้อง (หนังสือที่ยื่นต่อทางราชการ) ฉบับ
คิ้ว คิ้ว
คิ้ว (สำหรับประกอบขอบหรือริมประตูหน้าต่างเป็นต้น) เส้น
คีม (ชนิดต่าง ๆ) เล่ม, อัน
คุก คุก; แห่ง
คุกกี้ ชิ้น, อัน
คุ้ง คุ้ง
คู คู
คูปอง แผ่น, ใบ; เล่ม
คูหา (ช่องสำหรับลงคะแนนเสียง) คูหา
เค้ก ชิ้น, อัน
เครา เส้น; เรียกตามลักษณะ เช่น กระจุก
เคเบิล เส้น, สาย; เรียกตามลักษณะบรรจุภัณฑ์ เช่น ขด ม้วน
เครือข่าย เครือข่าย
เครื่องโกนหนวด เครื่อง, อัน
เครื่องขูดมะพร้าว (ไฟฟ้า) เครื่อง
เครื่องซักผ้า เครื่อง
เครื่องเซ่น สิ่ง; ที่; เรียกตามภาชนะที่บรรจุ
เครื่องทรง องค์; ชุด, สำรับ
เครื่องบังเหียน ชุด, ปาก
เครื่องบันทึกเสียง เครื่อง
เครื่องบิน เครื่อง, ลำ
เครื่องบูชา ชุด; ที่
เครื่องแบบ ชุด
เครื่องพิมพ์ดีด เครื่อง
เครื่องมือ ชิ้น, อัน; ชุด; ชนิด; อย่าง
เครื่องยนต์ เครื่อง
เครื่องยศ ชิ้น; ชุด, สำรับ; อย่าง
เครื่องร่อน ลำ
เครื่องราง ชิ้น; ชุด เช่น ตะกรุด ชุด ได้แก่ ตะกรุดทอง ตะกรุดเงิน ตะกรุดนาก
เครื่องสังเวย เรียกตามภาชนะที่บรรจุ
เครื่องสูบน้ำ เครื่อง; ตัว
เครื่องหมาย ตัว, อัน
เครื่องหมาย (ทางคณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์) ตัว
เครื่องหมายการค้า เครื่องหมาย
เครื่องหมายจราจร เครื่องหมาย
เครื่องหมายยศ ชิ้น; ชุด
เครื่องหลัง ชิ้น; ชุด
เครื่องหีบ (ฝ้าย, อ้อย) เครื่อง
เคาน์เตอร์ เคาน์เตอร์
เคียว เล่ม
แคน เต้า
แคปซูล (ส่วนของยานอวกาศ) แคปซูล
แคปซูล (หลอดเล็ก ๆ ใช้บรรจุยา) เม็ด, แคปซูล
แคม แคม
แคร่ (เครื่องพิมพ์ดีด) แคร่
แคร่ (ชนิดที่มีเสาหรือขาเป็นเครื่องรองรับ) ตัว
แคร่ (ชนิดที่ไม่มีขา ยกไปมาได้) แคร่, ผืน
แคร่หาม คัน
แคว แคว, สาย
แคว้น แคว้น
โคก โคก
โคม (ชนิดต่าง ๆ) ดวง, ใบ, ลูก
โคมูตร (เครื่องหมายวรรคตอน) ตัว
โครงกระดูก โครง
โครงการ โครงการ
โคลง บท

 

ฆ้อง (ชนิดต่าง ) ใบ, ลูก
ฆ้องวง ลูก; วง

 

งบ (กับข้าว) ห่อ
งบ (น้ำตาล น้ำอ้อยที่ทำให้เป็นแผ่น ) งบ
งวง งวง
งอบ ใบ, ลูก
งัว (ไม้ประกับโคนเสาเรือนเครื่องสับ) ท่อน; คู่
งา, งาแซง (ส่วนหนึ่งของเครื่องดักสัตว์ ขังสัตว์) อัน
งาช้าง กิ่ง
งาแซง (เสาที่ปักเป็นแถวระหว่างปีกกาหน้าประตูโตงเตง) แถว
งาแซง, งา (ส่วนหนึ่งของเครื่องดักสัตว์ ขังสัตว์) อัน
งาน (หน่วยงาน) งาน
ง่าม ง่าม
ง้าว เล่ม
งิ้ว ตัว; โรง
เงี่ยง เงี่ยง
เงือก (สัตว์น้ำในนิยาย) ตัว
เงื่อน เงื่อน
เงื่อนไข ข้อ
แง่ แง่

 

จดหมาย ฉบับ
จดหมายเวียน, หนังสือเวียน แผ่น; ฉบับ
จมูก จมูก
จรวด (ยาน) ลำ
จรวด (อาวุธ) ลูก
จรวด, กรวด (ดอกไม้เพลิง) ดอก, ตัว
จรวดนำวิถี ลูก
จวน หลัง
จวัก, กระจ่า, จ่า, ตวัก เล่ม, อัน
จอ (สำหรับเชิดหนังหรือฉายภาพยนตร์เป็นต้น) ผืน; จอ
จอก (ภาชนะ) ใบ
จ้องหน่อง ตัว
จอน, จอนหู ข้าง
จอบ เล่ม
จะกูด, จังกูด, ตะกูด, หางเสือเรือ เล่ม, อัน
จะขาบ, ตะขาบ (เครื่องตีบอกจังหวะ;ไม้ไผ่ที่ผ่าขังปล้องแขวนไว้ตามยอดไม้สำหรับชักให้มีเสียงดังเพื่อไล่ค้างคาวเป็นต้น) อัน
จะเข้ (เครื่องดนตรี) ตัว
จะปิ้ง (แผ่นโลหะที่ติดฝาหีบสำหรับลั่นกุญแจ) อัน
จะปิ้ง, กระจับปิ้ง, จับปิ้ง, ตะปิ้ง, ตับปิ้ง แผ่น, อัน
จะปิ้งปู, ตะปิ้งปู อัน
จักร (เย็บผ้า) คัน, หลัง
จักร (รูปเป็นวงกลม มีฟันเฟืองเช่น จักรนาฬิกา) ตัว
จักร (อาวุธ) อัน, วง
จักร (อุปกรณ์กีฬา) อัน
จังกูด, จะกูด, ตะกูด, หางเสือเรือ เล่ม, อัน
จังหวัด จังหวัด
จังหล่อ, จั้นหล่อ, จำหล่อ ตัว, อัน
จั่น (เครื่องประดับใช้ห้อยคอ) อัน
จั่น (ทะลายดอกหมากหรือดอกมะพร้าว) จั่น
จันทัน ตัว
จั้นหล่อ, จังหล่อ, จำหล่อ ตัว, อัน
จั่นหับ (กรงดักสัตว์) กรง
จั่นห้าว (เครื่องยิงสัตว์) คัน
จับเจี๋ยว (หม้อสำหรับต้มน้ำหรือตุ๋นข้าวเป็นต้น) ใบ, ลูก
จับปิ้ง, กระจับปิ้ง, จะปิ้ง, ตะปิ้ง, ตับปิ้ง แผ่น, อัน
จั่ว, หน้าจั่ว จั่ว, แผง
จ่า, กระจ่า, จวัก, ตวัก เล่ม, อัน
จาก (เครื่องมุงหลังคา) ตับ
จาน ใบ, ลูก
จานจ่าย อัน; ชุด
จานบิน, จานผี ลำ
จานเสียง, แผ่นเสียง แผ่น
จามร คัน
จาว (มะพร้าว, ตาล) จาว
จำปา (เครื่องหน้าซุงว่าวจุฬารูปเป็นกลีบเหมือนกลีบดอกจำปา) ดอก
จำหล่อ, จังหล่อ, จั้นหล่อ ตัว, อัน
จิต ดวง
จี้ (เครื่องประดับใช้ห้อยคอ) อัน
จีวร ผืน
จุก (จุกขวด; ผมจุก) จุก
จุด จุด
จุดไข่ปลา, ไข่ปลา (เครื่องหมายวรรคตอน) เส้น
จุดลูกน้ำ, จุลภาค (เครื่องหมายวรรคตอน) ตัว
จุ๊บไฟ อัน
จุลภาค, จุดลูกน้ำ (เครื่องหมายวรรคตอน) ตัว
จุลสาร ฉบับ, เล่ม
จู้, กระจู้, อีจู้ ใบ, ลูก
เจ่ง, เจ้ง (เครื่องดนตรีจีน) ตัว
เจดีย์ องค์
เจว็ด อัน
เจ้าหนี้ คน, ราย
เจียด (ภาชนะ) ใบ, ลูก
เจียม, เจียมหล่อ (เครื่องลาด) ผืน
เจียระบาด (ผ้าคาดเอว) ผืน
แจกัน ใบ
แจว เล่ม
ใจ, ดวงใจ, หัวใจ (นามธรรม) ดวง
ไจ (ด้าย, ไหม) ไจ

 

ฉนวน (ทางเดินของเจ้านาย) สาย, เส้น
ฉนวนน้ำ (ทางเดินลงท่าน้ำ) สาย, เส้น
ฉมวก เล่ม
ฉลองได องค์
ฉลองพระกรน้อย, พระกรน้อย องค์
ฉลองพระเนตร องค์
ฉลองพระบาท, รองพระบาท ข้าง, องค์; คู่
ฉลองพระศอ องค์
ฉลองพระหัตถ์ (ช้อน, ส้อม, มีดโต๊ะ, ช้อนส้อม, ตะเกียบ) องค์; คู่
ฉลองพระองค์, ฉลององค์ องค์
ฉลาก, สลาก ใบ, แผ่น
ฉลากยา, สลากยา แผ่น
ฉัตร คัน
ฉันท์ (คำประพันธ์) ฉันท์, บท
ฉันทลักษณ์ ประเภท, ชนิด
ฉาก (เครื่องบัง) ฉาก
ฉาก (ฉากเขียน) เรียกตามลักษณะ เช่น ผืน แผ่น ห้อง
ฉาก (ตอนย่อยของละครในองก์หนึ่ง ) ฉาก
ฉากแข็ง, ฉากตั้ง (ฉากละคร) แผง
ฉากญี่ปุ่น แผง, พับ
ฉากตั้ง, ฉากแข็ง (ฉากละคร) แผง
ฉากทิ้ง, ฉากอ่อน (ฉากละคร) ผืน
ฉากบังเพลิง แผง, พับ
ฉากหน้า (ฉากหน้าเวทีละคร) ผืน
ฉากอ่อน, ฉากทิ้ง (ฉากละคร) ผืน
ฉาง หลัง
ฉาบ ข้าง; คู่
ฉิ่ง ข้าง; คู่
เฉลว (เครื่องหมายสำหรับปักหม้อยาเป็นต้น) แผ่น, อัน
เฉลียง เฉลียง
โฉนด ฉบับ

 

ชงโลง, โชงโลง คัน
ชฎา ศีรษะ, หัว
ชนัก (เครื่องแทงสัตว์; เครื่องผูกคอช้าง) เล่ม
ชมรม ชมรม
ชวาลา (ตะเกียง) ดวง
ช่อง ช่อง
ช้อง ชิ้น, อัน
ช้อน คัน
ช้อนส้อม คู่
ช่อ ช่อ
ช่อฟ้า ตัว
ชอล์ก แท่ง
ชะลอม ใบ, ลูก
ชะแลง เล่ม, อัน
ชั้น ชั้น
ชั้ว (ที่สำหรับวางของ รูปคล้ายตู้) ใบ, ลูก, หลัง
ช้าง (ช้างขึ้นระวาง) ช้าง
ช้าง (ช้างบ้าน) เชือก
ช้าง (ช้างป่า) ตัว
ชาติ ชาติ
ชาน (เรือน) ชาน
ชานชาลา ชาน
ชานหมาก คำ
ชาม (ชนิดต่าง ) ใบ, ลูก
ชายแครง ผืน
ชายไหว ผืน
ชาลา ชาลา
ชิงช้า อัน
ชิงช้าสวรรค์, กระเช้าสวรรค์ เครื่อง
ชี คน
ชุกชี ฐาน
ชุด (เครื่องดักปลา) ชุด
ชุด (เชื้อไฟ) อัน
ชุด (อยู่ไฟ) ชุด
ชุมชน ชุมชน
ชุมชนแออัด แห่ง
ชุมทาง (รถไฟ) ชุมทาง
ชุมนุม ชุมนุม
ชุมสาย (ฉัตร) องค์
ชุมสาย (พระที่นั่ง) องค์
ชุมสายโทรศัพท์ ชุมสาย
เช็ค ใบ, ฉบับ; เล่ม
เช็ดหน้า, กรอบเช็ดหน้า, วงกบ วง
เชิงกราน (เตาไฟ) ใบ, ลูก
เชิงกราน, กระดูกเชิงกราน ชิ้น
เชิงกลอน ตัว
เชิงชาย ตัว
เชิงตะกอน เชิงตะกอน
เชิงเทิน ด้าน, แห่ง
เชิงเทียน อัน, ข้าง; คู่
เชิงบาตร เชิง
เชิงผ้า เชิง
เชิงอรรถ แห่ง
เชี่ยน, เชี่ยนหมาก ใบ, ลูก; ชุด, สำรับ, ที่
เชือก เส้น; เรียกตามลักษณะ หรือลักษณะบรรจุภัณฑ์ เช่น ขด กลุ่ม ม้วน
แชร์ มือ; วง
โชงโลง, ชงโลง คัน

 

ซอ (เครื่องดนตรี) คัน
ซอ (ตอไม้ไผ่) ซอ
ซอง ซอง
ซ่อง ซ่อง
ซองหาง ซอง
ซอย (ทางแยกจากทางใหญ่) ซอย
ซาก (สิ่งที่หักพังแล้ว เช่น ซากรถ ซากเรือ) ซาก; เรียกตามลักษณนามของสิ่งนั้น เช่น คัน (ซากรถ) ลำ (ซากเรือ)
ซากศพ ซาก
ซากสัตว์ ซาก
ซ่าง, คดซ่าง, คดสร้าง, สร้าง, ส้าง, สำซ่าง, สำสร้าง ซ่าง, สร้าง
ซาลาเปา ใบ, ลูก
ซิการ์ มวน
ซิ่น, ผ้าซิ่น ผืน; ตัว, ถุง
ซิป อัน, เส้น, สาย
ซี่โครง, กระดูกซี่โครง ซี่
ซึง คัน
ซึ้ง, ลังถึง ใบ, ลูก; ชั้น
ซุง ต้น, ท่อน
ซุง, สายซุง (ว่าว) สาย, เส้น
ซุ้ม ซุ้ม
ซุ้มเรือนแก้ว, เรือนแก้ว ซุ้ม
เซลล์ เซลล์
เซียน ตน
เซียมซี ใบ, แผ่น
โซ่ เส้น, สาย
ไซ (เครื่องดักปลา) ลูก
ไซโล หลัง

 

ฌาปนสถาน แห่ง
ญัตติ ญัตติ
ฎีกา (ใบแจ้งขอเบิกเงินจากคลัง) ฎีกา
ฎีกา (ใบบอกบุญ) ใบ
ฎีกา (หนังสือเขียนนิมนต์พระสงฆ์) ฉบับ
ฐาน ฐาน
ฐานทัพ ฐาน, แห่ง
เณร, สามเณร รูป

ดง (ป่า) ดง
ดราฟต์ ฉบับ, ใบ
ด้วง (เครื่องดักสัตว์) คัน
ดวงใจ, ใจ, หัวใจ (นามธรรม) ดวง
ดวงตรา ดวง
ดวงตราไปรษณียากร, แสตมป์ ดวง
ดวงตา ดวง
ดวงวิญญาณ, วิญญาณ ดวง
ดวด (การเล่น) กระดาน
ดวด (เครื่องเล่น) ชุด, สำรับ
ดอกจอก (ชื่อลายชนิดหนึ่ง) ดอก
ดอกจอก, ดอกไม้จีบ (เครื่องประดับแทนเครื่องราชอิสริยาภรณ์) ดอก
ดอกจัน (เครื่องหมาย) ตัว
ดอกจันทน์ (เครื่องเทศ) ดอก
ดอกไม้ ดอก; ช่อ; พวง
ดอกไม้จันทน์ ช่อ
ดอกไม้จีบ, ดอกจอก (เครื่องประดับแทนเครื่องราชอิสริยาภรณ์) ดอก
ดอกไม้เทียน ดอก
ดอกไม้น้ำ ดอก, ตัว
ดอกไม้พุ่ม ต้น
ดอกไม้รุ่ง ขด
ดอกไม้ไหว ดอก
ดอกสว่าน ดอก
ดอง, ดองฉาย, ดองหาย, กระดองหาย, ขอฉาย, คันฉาย คัน
ดั้ง (เครื่องป้องกันอาวุธ) อัน
ดั้งจมูก ดั้ง
ดากตะบัน ดาก
ดาดฟ้า ดาดฟ้า, แห่ง
ด่าน ด่าน
ดาบ เล่ม
ดาบส ตน
ด้าย เส้น; เรียกตามลักษณะ หรือลักษณะบรรจุภัณฑ์ เช่น กลุ่ม เข็ด ไจ หลอด
ดารา ดวง
ดาล (กลอนประตู หน้าต่าง) ตัว, อัน
ดาว ดวง
ดาวตก, ผีพุ่งไต้ ดวง
ดาวเทียม ดวง
ดินสอ แท่ง
ดิ้ว เล่ม, อัน
ดี, ถุงน้ำดี (อวัยวะคน) ถุง
ดี (อวัยวะสัตว์) ดี
ดีปลี ดอก
ดุม (ส่วนของล้อเกวียนหรือล้อรถ) ดุม
ดุม, กระดุม, ลูกกระดุม, ลูกดุม เม็ด; สำรับ
เดือย (แกนที่ยื่นออกมา) อัน
เดือย (อวัยวะของไก่ อยู่ด้านหลังแข้ง) เดือย
แดน แดน
โดม (หลังคาแบบหนึ่ง) โดม
ไดนาโม ลูก

 

ตง (ตัวไม้เครื่องเรือน) ตัว
ต้นขั้ว ใบ; ฉบับ, เล่ม
ตรวน เส้น
ตรอก ตรอก
ตระกูล ตระกูล
ตรา (สำหรับประทับ, สำหรับเป็นเครื่องประดับ) ดวง
ตราจอง (หนังสืออนุญาตให้จับจองที่ดิน) ฉบับ
ตราชู คัน
ตราแดง (หนังสือสำคัญอนุญาตให้จับจองที่นา) ฉบับ
ตราตั้ง ฉบับ
ตราไปรษณียากร, แสตมป์ ดวง
ตราภูมิ (หนังสือคู่มือสำหรับคุ้มส่วยสาอากรและการเกณฑ์ต่าง ๆ เป็นต้น) ฉบับ
ตรายาง อัน
ตราสาร ฉบับ
ตรี (อาวุธ) เล่ม
ตรีศูล เล่ม
ตรุ (ที่ขังนักโทษ) ตรุ, แห่ง
ตลับ ใบ, ลูก; เถา (ตั้งแต่ ใบไป)
ตลับลูกปืน ตลับ
ตลาด ตลาด, แห่ง
ตลาดหลักทรัพย์ แห่ง
ตลาดหุ้น แห่ง
ตวัก, กระจ่า, จวัก, จ่า เล่ม, อัน
ตอ ตอ
ต้อน (เครื่องมือจับสัตว์น้ำ) ต้อน
ต่อม ต่อม
ตอม่อ (ฐานรองรับสะพาน) ตอม่อ
ตอม่อ (เสา) ต้น
ตอร์ปิโด ลูก
ตะกรน (เครื่องสำหรับทอผ้าใช้อย่างกระสวย) อัน
ตะกร้อ (เครื่องดับไฟอย่างโบราณมีด้าม) คัน
ตะกร้อ (เครื่องสานรูปทรงกระบอก) ลูก
ตะกร้อ (สำหรับการกีฬา) ลูก
ตะกร้อ (สำหรับสอยผลไม้) (มีด้าม) ใบ, ปาก; อัน
ตะกร้อ, กร้อ (ใช้วิดน้ำเรือ) ใบ
ตะกรับ อัน, แผ่น
ตะกร้า ใบ, ลูก
ตะกรุด, กะตรุด ดอก
ตะกอ ตะกอ
ตะกาง, สะกาง (เครื่องดักจระเข้) ตัว
ตะกาว อัน
ตะกูด, จะกูด, จังกูด, หางเสือเรือ เล่ม, อัน
ตะเกียง ดวง
ตะเกียง (หน่อของสับปะรดหรือกล้วยไม้ประเภทหวาย) ตะเกียง
ตะเกียบ ข้าง; คู่
ตะแกรง ใบ
ตะโกก, โกก, คอม, ตะโหงก (ไม้รูปโค้งที่พาดคอวัวหรือควายสำหรับลากเลื่อน) อัน
ตะไกร, กรรไกร, กรรไตร เล่ม
ตะขอ, ขอ, ตาขอ (เครื่องสำหรับติดเครื่องแต่งกาย) ตัว; คู่
ตะขอ, ตาขอ, ขอ (เครื่องสำหรับสอย ชัก เกี่ยว) ตัว, อัน; เล่ม (ถ้ามีด้าม)
ตะขาบ, จะขาบ (เครื่องตีบอกจังหวะ; ไม้ไผ่ที่ผ่าขังปล้องแขวนไว้ตามยอดไม้สำหรับชักให้มีเสียงดังเพื่อไล่ค้างคาวเป็นต้น) อัน
ตะเข้ (ตัวไม้เครื่องเรือน; ไม้ยึดเสาเรือนหรือเสาเขื่อน) ตัว
ตะเข็บ ตะเข็บ
ตะคัน ใบ, ลูก
ตะคาก, หัวตะคาก (แง่กระดูกเชิงกรานที่อยู่ใต้บั้นเอว) ข้าง
ตะเฆ่ คัน
ตะแง้, ระแง้ ตะแง้, ระแง้
ตะบอง, กระบอง อัน, เล่ม
ตะบองเพชร, กระบองเพชร (ใบตาลที่ขมวดปลายลงอักขระ) เล่ม
ตะบัน อัน; ชุด
ตะบันไฟ อัน; ชุด
ตะบิ้ง, กระบิ้ง, บิ้ง (นาที่เป็นกระทงเล็ก ) ตะบิ้ง, กระบิ้ง, บิ้ง
ตะไบ เล่ม, อัน
ตะปลิง, เขี้ยวตะขาบ, ปลิง (เหล็กสำหรับเกาะยึดวัตถุที่แยกกันให้ติดกัน) ตัว
ตะปิ้ง, กระจับปิ้ง, จะปิ้ง, จับปิ้ง, ตับปิ้ง แผ่น, อัน
ตะปิ้งปู, จะปิ้งปู อัน
ตะปู, ตาปู ตัว, ดอก
ตะพด, ไม้ตะพด เล่ม, อัน
ตะพาน, สะพาน ตะพาน, สะพาน
ตะพานหนู (ไม้กระดานเล็กตรึงทับบนไม้เชิงกลอน) ตัว
ตะโพน ใบ, ลูก
ตะราง (ที่คุมขังนักโทษ) ตะราง
ตะล่อมข้าว ตะล่อม
ตะลุ่ม ใบ, ลูก
ตะลุมพุก อัน
ตะไล (ดอกไม้ไฟ) ดอก, วง
ตะวัน ดวง
ตะหลิว เล่ม, อัน
ตะโหง