นางไม้
นางไม้เป็นเทวดาที่อยู่ประจำตามต้นไม้ใหญ่ ๆ นางไม้สร้างวิมานเป็นที่อยู่บนต้นไม้ ไม่มีใครสามารถแลเห็นวิมานนั้น. แต่ถ้าใครตัดต้นไม้นั้น นางไม้ก็จะไม่มีที่อยู่ นางไม้จึงต้องแสดงฤทธิ์ทำให้คนไม่กล้าตัดต้นไม้ เช่น ทำให้คนที่ตัดต้นไม้ล้มเจ็บเป็นไข้หรือคลุ้มคลั่ง เป็นต้น. ตามจินตนาการของคนแต่ก่อน นางไม้เป็นหญิงสาวสวย ผมยาวประบ่า นุ่งผ้าจีบ ห่มผ้าสไบเฉียง. ต้นไม้บางต้นมีเทวดาอยู่ ซึ่งมักเรียกว่า รุกขเทวดา (อ่านว่า รุก-ขะ -เท-วะ -ดา). ในวรรณคดีไทยมักจะให้รุกขเทวดาซึ่งอยู่ประจำที่ต้นไทร เรียกว่า พระไทร มีบทบาทเป็นผู้ช่วยพระเอก. พระไทรมักจะมาอุ้มพระเอกซึ่งเป็นกษัตริย์หรือพระราชโอรสที่มาประทับพักแรมใต้ต้นไทรไปให้เป็นสามีของนางเอก เช่น อุ้มพระอุณรุทไปนอนกับนางอุษาเป็นต้น เรียกเป็นศัพท์ทางวรรณคดีว่า พระไทรอุ้มสม หรือ เทวาอุ้มสม เช่น เสียแรงชื่ออุษานารี ไยไม่มีเทวามาอุ้มสม.
ที่มา : บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย” ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๒ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๕๔ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น.