พระยม

          มีคำถามว่า สงสัยคำต่อไปนี้ คือ “พระยม พญายม มัจจุราช ยมทูต” มีความหมายเหมือนกันหรือแตกต่างกันอย่างไร

          พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ ได้นิยามความหมายของ “ยม” ไว้ว่า “เทพเจ้าผู้เป็นใหญ่ประจำโลกของคนตาย” และนิยามความหมายของ “มัจจุราช” ไว้ว่า “เจ้าแห่งความตาย คือ พญายม” ส่วน “ยมทูต” นั้น พจนานุกรมฯ นิยามความหมายไว้ว่า “ผู้นำคนตายไปยังบัลลังก์พระยมเพื่อรอคำตัดสิน” สรุปได้ว่า “พระยม พญายม มัจจุราช” เป็นชื่อเรียกเทพเจ้าองค์เดียวกัน ซึ่งเป็นเจ้าแห่งความตาย ส่วน “ยมทูต” คือ บริวารของพระยม

          ขอแถมตำนานที่กล่าวถึงประวัติความเป็นมาของพระยม เพื่อเสริมสร้างความรู้ความเข้าใจในเรื่องของพระยมให้มากยิ่งขึ้น ผู้ที่ใช้นามปากกาว่า “มาลัย” ได้กล่าวไว้ในหนังสือ “กำเนิดเทวดา” ดังต่อไปนี้ ตำนานประวัติของพระยมนั้นมีหลายกระแส บ้างก็ว่าพระยมเป็นกษัตริย์ครองเมืองเวศาลี ได้ตั้งอธิษฐานว่า หากตายไปขอให้เป็นเจ้าแห่งนรก ครั้นตายไปแล้วก็ได้เป็นพระยมเจ้าแห่งนรกตามที่ตั้งใจไว้ พร้อมทั้งมีข้าทาสบริวารแวดล้อมเป็นจำนวนมาก บ้างก็ว่า พระยมเป็นโอรสของพระสุริยาทิตย์กับพระนางสัญญา พระยมมีรูปร่างใหญ่โต หน้าตาดุร้าย นัยน์ตาวาว ผิวพรรณเลื่อมประภัสสรเหมือนแก้ว ประทับอยู่ในวิมานที่ทำด้วยทองแดงและเหล็ก ทรงอาภรณ์สีแดงเลือด มีกระบือชื่อทุณพีเป็นพาหนะ มีอาวุธประจำกายคือคทาชื่อกาลทัณฑ์ มีบ่วงสำหรับคล้องวิญญาณคนตายชื่อยมบาศ มีสัตว์เลี้ยงคือสุนัขซึ่งมีรูปร่างแปลกไปจากสุนัขทั่วไป คือ มี ๔ ตา และรูจมูกกว้างใหญ่มาก มียมทูตทำหน้าที่เป็นคนเดินสาร มียมบาลเป็นผู้คุมนักโทษในนรก มีจิตรคุปต์เป็นผู้ทำหน้าที่นายทะเบียนและที่ปรึกษา มีฉันทะกับกาลบุรุษเป็นผู้รับใช้ และมีไวธยตเป็นคนเฝ้าประตูปราสาท

          นี่แหละครับเป็นตำนานที่เล่าขานถึงประวัติของเจ้าแห่งความตาย

 สำรวย  นักการเรียน