ไข่
ในทางวิทยาศาสตร์ ไข่เป็นเซลล์สืบพันธุ์เพศเมีย ประกอบด้วยไข่แดงและไข่ขาว อยู่ในสิ่งห่อหุ้มที่อาจจะเป็นเยื่อ ถุง หรือเปลือก ไข่ของสัตว์ส่วนมากมีรูปร่างกลมหรือกลมรี ใช้ลักษณนามว่าฟอง ลูก หรือใบ เช่น ไข่เป็ด ไข่ไก่ ไข่ห่าน ไข่นก ไข่งู ไข่เต่าทะเลหรือไข่จะละเม็ด ไข่ที่นำมาเป็นอาหารมากที่สุด คือ ไข่เป็ด ไข่ไก่ ไข่นกกระทาไข่มีคำเรียกตามลักษณะหรือการใช้งานต่าง ๆ เช่น ไข่ข้าว คือไข่ที่ฟักไม่เป็นตัว เมื่อนำไปต้มจะแข็ง และเหนียวผิดปรกติ. ไข่ตายโคม คือไข่ที่ตัวตายในระหว่างฟัก. ไข่เยี่ยวม้า คือไข่ที่แช่น้ำด่างทำให้ไข่ขาวเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาล หรือดำ ใช้เป็นอาหารคาวชนิดหนึ่ง. ไข่ลม คือ ไข่ที่ไม่มีเชื้อตัวผู้ผสม. ไข่น้ำค้าง คือ ไข่ขาวส่วนที่เป็นน้ำใส ๆ ติดอยู่กับเปลือกด้านป้าน. ไข่ขวัญ หรือ ไข่ยอดบายศรี คือไข่ต้มที่ปอกเปลือก มักเสียบไม้ไว้บนยอดบายศรีพิธีเรียกขวัญในงานโกนจุก งานบวชนาค งานไหว้ครู เป็นต้น. เรียกสิ่งที่เป็นเม็ดกลม ๆ เล็ก ๆ ที่อยู่ตามใบไม้บางชนิดว่าไข่ เช่น ไข่ชะอม ไข่ปรง.
ที่มา : บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย” ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๒๔ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๕๕ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น.