กรมล้อมพระราชวัง

          กรมล้อมพระราชวังมีคู่กันมากับกรมรักษาพระองค์ตั้งแต่สมัยอยุธยา สารานุกรมประวัติศาสตร์ไทย ฉบับราชบัณฑิตยสถาน เล่ม ๑ อธิบายว่า ในสมัยอยุธยา กรมล้อมพระราชวัง เป็นกรมฝ่ายพลเรือน สังกัดกรมวัง มีจางวางกรมเป็นผู้บังคับบัญชา กรมล้อมพระราชวังเป็นกรมขนาดใหญ่ แบ่งเป็น ๒ กรม คือ กรมล้อมพระราชวังซ้าย และกรมล้อมพระราชวังขวา ทำหน้าที่รักษาองค์พระมหากษัตริย์ รักษาป้อมกำแพงพระราชวัง เป็นพนักงานยิงปืนบอกเวลาและบอกเหตุไฟไหม้ รวมทั้งทำงานด้านการช่างทั้งหลาย  ไพร่พลในกรมนี้ไม่ต้องออกรบ เพราะมีหน้าที่สำคัญคือการรักษาความปลอดภัยแด่พระมหากษัตริย์

          ในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น กรมล้อมพระราชวังยังคงเป็นหน่วยงานฝ่ายพลเรือนที่ทำหน้าที่ของทหารเหมือนในสมัยอยุธยา ผู้ดำรงตำแหน่งเจ้ากรมมักมาจากฝ่ายทหารและต้องมีความรู้ทางช่างด้วย ไพร่พลในสังกัดกรมล้อมพระราชวังมีเป็นจำนวนมากและไม่มีการเปิดเผยบัญชีคนที่แน่ชัด เพื่อเป็นกำลังของพระมหากษัตริย์ เมื่อไพร่พลมีจำนวนมากขึ้นจนเกินกว่าจะใช้เข้าเวรประจำการ จึงมีการโอนไพร่พลไปสังกัดในกรมฝ่ายทหารแยกจากกรมล้อมพระราชวัง  ต่อมา ในสมัยรัชกาลที่ ๕ มีการปรับปรุงการทหารและโปรดเกล้าฯ ให้กรมล้อมพระราชวังรวมกับกรมทหารหน้าใน พ.ศ. ๒๔๑๔ จนถึง พ.ศ. ๒๔๒๓ ให้แยกออกจากกรมทหารหน้า มาเป็นกรมอิสระ ฝึกหัดแบบยุโรป เรียกว่า กรมทหารล้อมวัง  ต่อมาใน พ.ศ. ๒๔๓๐ โอนมาขึ้นกับกรมยุทธนาธิการ และใน พ.ศ. ๒๔๓๕ มาสังกัดกระทรวงกลาโหม  ต่อมาใน พ.ศ. ๒๔๔๒ มีประกาศให้เปลี่ยนนาม กรมทหารล้อมวัง เป็น กรมทหารบกราบที่ ๑  พ.ศ. ๒๔๔๕ เปลี่ยนชื่อเป็น กรมทหารราบที่ ๒ ล้อมวัง  พ.ศ. ๒๔๕๑ เปลี่ยนชื่อเป็น กรมทหารราบที่ ๑ รักษาพระองค์  และ พ.ศ. ๒๔๘๘ เปลี่ยนเป็นกรมทหารราบที่ ๑๑ และได้รับโปรดเกล้าฯ ให้เป็นหน่วยทหารรักษาพระองค์ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๔๙๒ มาจนปัจจุบัน.

ปิยรัตน์  อินทร์อ่อน