กาซีเก (Cacique)

          ผู้ที่ศึกษาเรื่องราวในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้คงจะเคยได้ยินคำคำหนึ่งที่ใช้กันในประเทศฟิลิปปินส์ นั่นก็คือ คำว่า Cacique อ่านว่า กาซีเก คำนี้มีความหมายในทางลบ หมายถึง บุคคลผู้มีอิทธิพลและเงินตรามาก

          กาซีเก (Cacique) เป็นคำภาษาสเปน ใช้เรียกชนชั้นหัวหน้าชาวพื้นเมืองในฟิลิปปินส์ซึ่งเป็นชนพื้นเมืองเพียงกลุ่มเดียวในสังคมท้องถิ่นที่ได้รับสิทธิและผลประโยชน์จากระบบการปกครองอาณานิคมของสเปน ชนชั้นกาซีเกจึงสามารถสั่งสมความมั่งคั่ง อำนาจและบารมีเหนือกว่าประชาชนทั่วไป จนได้ชื่อว่า “ราชาที่ดิน”

          ชนชั้นกาซีเกเป็น “เจ้านายชาวพื้นเมือง” ที่มีสถานภาพเฉกเช่นขุนนางท้องถิ่นในระบบศักดินาซึ่งสเปนใช้บริหารท้องถิ่นของฟิลิปปินส์ กาซีเกเป็นกลุ่มชนชั้นสูงสุด นอกจากเป็นเจ้าของที่ดินขนาดใหญ่แล้วยังเป็นเจ้าของแรงงานที่อาศัยทำมาหากินอยู่กับที่ดินนั้น ๆ  ประชาชนเหล่านี้เป็นบริวารรับใช้และต้องส่งผลผลิตส่วนหนึ่งให้แก่กาซีเกผู้เป็นนายของตน  ที่ดิน แรงงาน และผลผลิตตลอดจนเอกสิทธิ์ที่ได้รับจากรัฐบาลอาณานิคม เป็นทรัพยากรอันมีค่าที่ทำให้ชนชั้นกาซีเกมีอิทธิพลและอำนาจต่อรองกับรัฐบาลสเปนเพื่อผลประโยชน์ของตนได้  ระบบการปกครองอาณานิคมของสเปนยังทำให้ชนชั้นกาซีเกปรับเปลี่ยนวิถีการดำเนินชีวิตและค่านิยมให้แตกต่างจากประชาชนส่วนใหญ่ของประเทศมากขึ้น โดยพยายามลอกเลียนทุกอย่างให้เป็นแบบสเปน กาซีเกจึงกลายเป็นตัวแทนแห่งอำนาจ อิทธิพลและวัฒนธรรมสเปนในฟิลิปปินส์

          เมื่อถึงต้นคริสต์ศตวรรษที่ ๒๐ สหรัฐอเมริกาเข้าครอบครองฟิลิปปินส์ และมีนโยบายแตกต่างจากสเปนโดยสิ้นเชิง สหรัฐอเมริกาต้องการล้มล้างระบบการปกครองของพวกกาซีเก จึงดำเนินนโยบายยกระดับสังคมชาวพื้นเมืองด้วยการพัฒนาการศึกษาแก่ประชาชนทั่วไปตามท้องถิ่นโดยไม่จำกัดเพศ เชื้อชาติ และชนชั้น ทำให้เกิดกลุ่มชนชั้นใหม่ขึ้นในฟิลิปปินส์คือ กลุ่มที่มีการศึกษาและความคิดแบบอเมริกัน ซึ่งต่อมากลายเป็นชนชั้นที่มีบทบาทมากในสังคม เมื่อกระแสความคิดเรื่องสิทธิและความเสมอภาคมีพลังมากขึ้น จึงส่งผลให้ชนชั้นกาซีเกไม่อาจจะคงสถานะเดิมไว้ได้อีก จนในที่สุดเหลือเพียงแค่ชื่อกาซีเกที่ยังใช้เรียกพวกที่มีอิทธิพลและเงินตราเท่านั้น.

ปิยรัตน์  อินทร์อ่อน