คาเทย์ (Cathay)

          หลายคนคงรู้จักสายการบิน Cathay Pacific หรือคนรุ่นเก่าอาจจะรู้จักห้างสรรพสินค้า Cathay  คำว่า Cathay หมายถึงอะไร และมีที่มาจากคำว่าอะไร วันนี้เราจะมาทำความรู้จักคำว่า Cathay กัน

          ในสารานุกรมประวัติศาสตร์สากลสมัยใหม่ : เอเชีย เล่ม ๒ อักษร C-D ฉบับราชบัณฑิตยสถาน ได้อธิบายไว้ว่า  คำว่า คาเทย์ (Cathay) เป็นชื่อที่ใช้เรียกบริเวณประเทศจีนภาคเหนือ มาจากชื่อของชนเผ่าคีตัน (Khitan) หรือชิตัน (Chitan) ซึ่งสามารถยึดครองดินแดนทางตอนเหนือของประเทศจีนได้  ระยะที่เกิดการแตกแยกในประเทศจีนตอนปลายสมัยราชวงศ์ถัง (Tang ค.ศ. ๖๑๘–๙๐๖) ชนเผ่าคีตันได้ตั้งราชวงศ์เหลียว (Liao ค.ศ. ๙๐๗–๑๑๒๕) ขึ้นปกครองบริเวณภาคเหนือของจีนที่ตนเข้ามายึดครอง  พวกชนเผ่าต่าง ๆ นอกประเทศจีนเรียกพวกคีตันว่า คีไต (Khitai) หรือ คีเทย์ (Khithay)  ดังนั้น เมื่อพวกคีตันเข้าปกครองประเทศจีน ชนเผ่าทั้งหลายภายนอกประเทศจีน รวมถึงชาวเอเชียตะวันตก เอเชียกลาง และพวกที่เคยติดต่อค้าขายกับพวกคีตัน จึงพากันเรียกบริเวณตอนเหนือของประเทศจีนว่า คีไต หรือคีเทย์ ตามชื่อที่ใช้เรียกพวกคีตันมาแต่เดิม

          ต่อมา เมื่อราชวงศ์จิน (Jin ค.ศ. ๑๑๑๕–๑๒๓๔) เข้าปกครองประเทศจีนตอนเหนือแทนราชวงศ์เหลียวของพวกคีตัน  คนภายนอกก็ยังเรียกดินแดนนี้ว่า คีไต หรือคีเทย์ เหมือนเดิม  ครั้นเมื่อชาวเติร์กขยายอำนาจเข้าไปในบริเวณตอนใต้ของรัสเซีย ยุโรปตะวันออก และกรีซ  ก็นำชื่อคีไต หรือคีเทย์ ที่ใช้เรียกจีนไปเผยแพร่  ดังนั้น ชาวยุโรปสมัยกลางที่เดินทางมาติดต่อกับจีนตามเส้นทางทางบก หรือ เส้นทางสายไหม (Silk Road) ก็พากันเรียกจีนตามชื่อนี้ แต่ได้ออกเสียงเพี้ยนไปเป็น คาเทย์  ส่วนพวกพ่อค้าชาวอาหรับและพ่อค้าชาวยุโรปที่เดินทางค้าขายทางเรือเข้ามาในดินแดนตอนใต้ของจีนในเวลาต่อมาภายหลังนั้น กลับไม่มีใครรู้ว่า คำว่า คาเทย์ เป็นคำที่ใช้เรียกประเทศจีน

          คำว่า คาเทย์ ยังปรากฏใช้เรียกประเทศจีนอยู่ในบริเวณสหพันธรัฐรัสเซีย เอเชียตะวันตก และเอเชียกลาง แต่ในภาษาอังกฤษแล้ว คำว่า คาเทย์ จะใช้เฉพาะในวรรณคดีเป็นส่วนใหญ่.

ปิยรัตน์  อินทร์อ่อน