ถม
ถม หรือ เครื่องถม เป็นคำเรียกเครื่องใช้เครื่องประดับที่ทำด้วยเงินหรือทอง ถมน้ำยาสีดำเป็นพื้นและมีลวดลายงดงามเป็นเนื้อเงินหรือทอง เรียกเต็มว่า เครื่องถมยาดำ เรียกเครื่องถมทุกชนิดว่า เครื่องถมยาดำ หรือเรียกย่อ ๆ ว่า เครื่องถม เช่น พานถม กำไลถม สร้อยถม เชี่ยนหมากถม คนโทถม.
ตามประวัติกล่าวว่า ศิลปะการทำเครื่องถมเป็นศิลปะที่รับมาจากชาวอิหร่าน หรือเปอร์เซีย. วิธีการถมนั้น ใช้เงิน ตะกั่ว ทองแดง กับกำมะถัน ตามส่วนหลอมรวมเข้าเป็นเนื้อเดียวกัน ทิ้งไว้ให้เย็นแล้วนำมาบดให้ละเอียด นำมาผสมกับน้ำประสานทอง แล้วนำมาถมลงบนผิวเครื่องรูปพรรณหรือภาชนะตรงส่วนที่แกะไว้ที่จะให้เป็นสีดำ แล้วเป่าแล่นให้น้ำยาจับผิวรูปพรรณ ส่วนที่เว้นเป็นลวดลายไว้ไม่ได้ทาน้ำยา ก็จะเป็นเนื้อเงินหรือเนื้อทองงามเด่นออกมาจากพื้นสีดำ.
ผู้เขียน ศ. ดร.กาญจนา นาคสกุล ราชบัณฑิต ประเภทวรรณศิลป์ สาขาวิชาภาษาไทย สำนักศิลปกรรม