นายกราชบัณฑิตยสถาน

          คนส่วนใหญ่รู้จักราชบัณฑิตยสถานในนามหน่วยงานที่มีหน้าที่จัดทำพจนานุกรม สารานุกรม อักขรานุกรม อนุกรมวิธาน การบัญญัติศัพท์วิชาการต่าง ๆ รวมทั้งการจัดทำพจนานุกรมศัพท์วิชาการต่างประเทศเป็นภาษาไทยและงานวิชาการอื่น ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งงานกำหนดหลักเกณฑ์ต่าง ๆ เกี่ยวกับการใช้ภาษาไทย การอนุรักษ์ภาษาไทยมิให้แปรเปลี่ยนในทางที่เสื่อมและส่งเสริมภาษาไทยซึ่งเป็นเอกลักษณ์ของชาติให้ปรากฏเด่นยิ่งขึ้น และคนส่วนใหญ่อีกเช่นกันที่สงสัยอยากทราบว่านายกราชบัณฑิตยสถานมีบทบาทและหน้าที่อย่างไรในราชบัณฑิตยสถาน

          นายกราชบัณฑิตยสถาน คือ ราชบัณฑิตผู้ได้รับเลือกจากสภาราชบัณฑิต มีอำนาจหน้าที่ในการเป็นผู้แทนของราชบัณฑิตยสถานในการดำเนินงานติดต่อแลกเปลี่ยนความรู้ และประสานงานวิชาการกับองค์การปราชญ์และสถาบันวิชาการอื่น ๆ ทั้งในและต่างประเทศ กำกับดูแลการปฏิบัติงานของราชบัณฑิตยสถานทางด้านวิชาการให้เป็นไปตามนโยบาย ข้อบังคับ ระเบียบ และมติของสภาราชบัณฑิต และแต่งตั้งกรรมการทางวิชาการประจำสาขาวิชาต่าง ๆ เพื่อดำเนินการและแต่งตั้งคณะกรรมการเพื่อทำการใด ๆ อันอยู่ในอำนาจหน้าที่ของสภาราชบัณฑิต

          ผู้ดำรงตำแหน่งนายกราชบัณฑิตยสถานมีจำนวนทั้งสิ้น ๑๑ คน รายพระนามและนาม มีดังนี้ พลตรี พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์  ศาสตราจารย์ พระยาอนุมานราชธน (รักษาการ) นายสุกิจ นิมมานเหมินท์  ศาสตราจารย์ ดร.เสริม วินิจฉัยกุล  พลโท พระยาศัลวิธานนิเทศ (แอบ รักตประจิต) ศาสตราจารย์ ดร.บุญพฤกษ์ จาฏามระ  ศาสตราจารย์ ดร.ประยูร กาญจนดุล  ศาสตราจารย์ ดร.ประเสริฐ ณ นคร ศาสตราจารย์ นายแพทย์อรรถสิทธิ์ เวชชาชีวะ  ศาสตราจารย์ ดร.ชัยอนันต์  สมุทวณิช   และผู้ดำรงตำแหน่งนายกราชบัณฑิตยสถานปัจจุบันคือ ศาสตราจารย์ ดร.ปัญญา  บริสุทธิ์

จำเรียง  จันทรประภา