บำเพ็ญกุศล

   บำเพ็ญกุศล

          คำว่า บำเพ็ญพระราชกุศล บำเพ็ญพระกุศล ถวายพระกุศล มีหลักเกณฑ์การใช้คำอย่างไร เป็นคำถามที่ผู้ปฏิบัติงานทางด้านพระพุทธศาสนาสอบถามมา ซึ่งคำตอบก็คือราชาศัพท์ของคำว่า ทำบุญ มีใช้ทั้งคำว่า ทรงบำเพ็ญพระราชกุศล ทรงบำเพ็ญพระกุศล และ ทรงบำเพ็ญกุศล ขึ้นอยู่กับว่าจะเลือกใช้แก่พระมหากษัตริย์หรือพระบรมวงศานุวงศ์ในพระยศชั้นใด หากใช้แก่พระมหากษัตริย์ สมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชินี สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ราชาศัพท์ของคำกริยา ทำบุญ ใช้ว่า ทรงบำเพ็ญพระราชกุศล หากใช้แก่พระบรมวงศ์ชั้นสมเด็จเจ้าฟ้าจนถึงพระอนุวงศ์ชั้นพระองค์เจ้า ราชาศัพท์ใช้ว่า ทรงบำเพ็ญพระกุศล และหากใช้แก่พระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้า ราชาศัพท์ใช้ว่า ทรงบำเพ็ญกุศล แต่หากสามัญชนทำบุญทำกุศลเพื่อถวายเป็นพระราชกุศลของพระมหากษัตริย์ สมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชินี สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร ควรใช้วลีว่า บำเพ็ญกุศลถวายเป็นพระราชกุศล หรือ บำเพ็ญกุศลถวายเป็นพระราชกุศลแด่…  และหากสามัญชนทำบุญทำกุศลเพื่อถวายเป็นพระกุศลของพระบรมวงศ์ชั้นสมเด็จเจ้าฟ้าจนถึงพระอนุวงศ์ชั้นพระองค์เจ้า ใช้วลีว่า บำเพ็ญกุศลถวายเป็นพระกุศล หรือ บำเพ็ญกุศลถวายเป็นพระกุศลแด่…  ซึ่งหากทำบุญทำกุศลถวายเป็นกุศลของพระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้า ใช้วลีว่า บำเพ็ญกุศลถวายเป็นกุศล หรือ บำเพ็ญกุศลถวายเป็นกุศลแด่… หรือจะใช้ถ้อยคำกลาง ๆ  แก่พระมหากษัตริย์จนถึงพระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้า ว่า บำเพ็ญกุศลถวาย (ระบุพระนาม) บำเพ็ญกุศลถวายแด่ (ระบุพระนาม) ก็ได้ โดยวลีเหล่านี้ใช้ในกรณีที่พระมหากษัตริย์และพระบรมวงศานุวงศ์ยังมีพระชนมชีพอยู่ หากสามัญชนทำบุญทำกุศลถวายพระมหากษัตริย์ที่สวรรคตไปแล้ว หรือพระบรมวงศานุวงศ์ที่สิ้นพระชนม์ไปแล้ว ใช้ว่า บำเพ็ญกุศลอุทิศถวาย บำเพ็ญกุศลอุทิศถวายแด่…  และหากพระมหากษัตริย์ สมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชินี สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงทำบุญถวายพระมหากษัตริย์ที่สวรรคตไปแล้วหรือพระบรมวงศานุวงศ์ที่สิ้นพระชนม์ไปแล้ว ใช้ราชาศัพท์ว่า ทรงบำเพ็ญพระราชกุศลอุทิศถวาย หากพระบรมวงศ์ชั้นสมเด็จเจ้าฟ้าจนถึงพระอนุวงศ์ชั้นพระองค์เจ้าทรงทำบุญถวายพระมหากษัตริย์ที่สวรรคตไปแล้ว หรือพระบรมวงศานุวงศ์ที่สิ้นพระชนม์ไปแล้ว ใช้ราชาศัพท์ว่า ทรงบำเพ็ญพระกุศลอุทิศถวาย หากพระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้าทรงทำบุญถวายพระมหากษัตริย์ที่สวรรคตไปแล้วหรือพระบรมวงศานุวงศ์ที่สิ้นพระชนม์ไปแล้ว ราชาศัพท์ใช้ว่า ทรงบำเพ็ญกุศลอุทิศถวาย. 

  สุปัญญา  ชมจินดา