พระราชวังนันทอุทยาน

          การสร้างพระราชวังในแต่ละรัชสมัยมีจุดประสงค์แตกต่างกันไป บ้างก็เป็นไปเพื่อเป็นที่ประทับส่วนพระองค์ หรือเป็นที่ประทับชั่วคราวขณะเสด็จประพาสทั้งของพระมหากษัตริย์และพระราชโอรสพระราชธิดา ดังเช่นพระราชวังนันทอุทยาน หรือที่เรียกกันว่า สวนอนันต์ ซึ่งเป็นพระราชวังที่อยู่ริมคลองมอญ ฝั่งธนบุรี พระราชวังนี้มีความเป็นมาอย่างไร พจนานุกรมวิสามานยนามไทย วัด วัง ถนน สะพาน ป้อม ที่นางสาวกนกวลี ชูชัยยะ เรียบเรียง และราชบัณฑิตยสถานจัดพิมพ์ สรุปความได้ดังนี้

          พระราชวังนันทอุทยานเป็นพระราชวังที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้น โดยทรงซื้อสวนในคลองมอญฝั่งเหนือสร้างพระราชวังขึ้น แล้วพระราชทานนามว่า วังนันทอุทยานใน พ.ศ. ๒๔๐๐ เพื่อเป็นที่เสด็จประพาสและเป็นที่ประทับของพระราชโอรสและพระราชธิดา เมื่อพระองค์เสด็จสวรรคตแล้ว เนื่องจากมีพระราชดำริว่าหากพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จขึ้นครองราชสมบัติต่อจากพระองค์ พระราชโอรสและพระราชธิดาของพระองค์อาจลำบาก แต่ปรากฏว่าพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จสวรรคตก่อนพระองค์ จึงไม่มีปัญหาดังที่ทรงพระราชดำริไว้

          ต่อมา พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้รื้อตำหนักฝ่ายในที่วังนันทอุทยานมาสร้างตำหนักที่วังพระเจ้าลูกยาเธอหลายพระองค์ ส่วนพระตำหนักที่ประทับและที่วังนันทอุทยานนั้นทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานแก่สมเด็จเจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์ พระราชโอรส

          เมื่อสมเด็จเจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์เสด็จขึ้นครองราชสมบัติเป็นพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานพระตำหนักในสวนนันทอุทยานให้เป็นโรงเรียนสอนภาษาอังกฤษชื่อ โรงเรียนนันทอุทยาน และเมื่อโรงเรียนย้ายไปตั้งที่โรงเรียนสุนันทาลัย (ปัจจุบันคือโรงเรียนราชินี) จึงได้พระราชทานที่สวนนันทอุทยานให้เป็นที่ทำการของทหารเรือ ปัจจุบันเป็นที่ทำการส่วนหนึ่งของกองทัพเรือ.

กนกวรรณ ทองตะโก