พระแก้วมรกตน้อย คนไทยโดยทั่วไปย่อมรู้จักพระแก้วมรกต หรือ พระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร กันเป็นอย่างดี แต่คงจะมีเพียงไม่กี่คนที่ทราบว่า ประเทศไทยยังมีพระแก้วมรกตอีกองค์หนึ่ง เรียกกันว่า พระแก้วมรกตน้อย ในสารานุกรมประวัติศาสตร์ไทย เล่ม ๑ อักษร ก ฉบับราชบัณฑิตยสถาน ได้กล่าวถึง พระแก้วมรกตน้อย ไว้ดังนี้ พระแก้วมรกตน้อย เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัย สูงจากฐานมณีถึงยอดพระเมาลี ๓๗.๕ เซนติเมตร พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้น ด้วยทรงเคารพนับถือพระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร หรือพระแก้วมรกตเป็นอย่างมาก พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวดำรัสสั่งสมเด็จพระอนุชาธิราช เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนารถ กรมหลวงพิษณุโลกประชานารถ ซึ่งขณะนั้นทรงศึกษาวิทยาการอยู่ในพระราชสำนักประเทศรัสเซีย ให้ทรงหาซื้อแก้วมรกตก้อนใหญ่ที่สุดที่จะพึงหาได้ แล้วโปรดเกล้าฯ ให้ช่างฝีมือทำหุ่นพระพุทธรูปขึ้นและทรงส่งไปให้เป็นต้นแบบ พร้อมทั้งรับสั่งให้หาช่างจำหลักฝีมือดีในรัสเซีย ช่างที่เป็นผู้จำหลักพระพุทธรูปถวาย คือ ฟาแบร์เช (Fabergé) ที่มีชื่อเสียงมาก แม้ว่าจะใช้มรกตก้อนใหญ่ที่สุดเท่าที่จะหาได้ แต่เมื่อจำหลักออกมาแล้วก็ยังมีขนาดเล็กกว่าพระแก้วมรกตในวัดพระศรีรัตนศาสดาราม จึงเรียกกันว่า พระแก้วมรกตน้อย พระแก้วมรกตน้อยมาถึงกรุงเทพมหานคร เมื่อ ปีขาล พ.ศ. ๒๔๕๗ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้มีการฉลองและทำพิธีพุทธาภิเษกในพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม เมื่อวันที่ ๑๕ ธันวาคม ปีเดียวกัน เมื่อเสร็จพิธีแล้วพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ประชาชนสักการบูชาเป็นเวลา ๓ วัน แล้วจึงอัญเชิญไปประดิษฐานไว้ในพระบรมมหาราชวัง ปัจจุบัน พระแก้วมรกตน้อยประดิษฐานอยู่ในหอพระสุราลัยพิมาน. ปิยรัตน์ อินทร์อ่อน |