รัก…นั้นสำคัญไฉน (๖ สิงหาคม ๒๕๕๓)

          ท่ามกลางสถานการณ์บ้านเมืองขณะนี้  นอกจากความสามัคคีแล้ว ความรักถือได้ว่าเป็นปัจจัยสำคัญอีกอย่างหนึ่งที่จะช่วยแก้ปัญหาประเทศชาติบ้านเมือง เพราะเมื่อเกิดความรักในบุคคล สังคมก็จะมีแต่ความรักความสามัคคี ประเทศชาติก็จะมีความสงบสุข  และคงไม่มีใครที่จะไม่รู้จักคำว่า รัก ที่กล่าวไปแล้ว  แต่ รัก ที่จะนำเสนอในบทความต่อไปนี้เป็นเรื่องของ รักในศิลปกรรม 

          รักมีส่วนสำคัญในการสร้างสรรค์งานศิลปะอย่างไรนั้น ก่อนอื่นเราจะต้องรู้จักรักเสียก่อนว่า รักคืออะไร  รักเป็นไม้พุ่มขนาดกลางชนิด Calotropis gigantea  (L.) Aiton f. ในวงศ์ Asclepiadaceae ต้น กิ่งอ่อน และใบมีขนละเอียดสีขาวนวลปกคลุม ออกดอกเป็นช่อ ดอกตูมมีกลีบเลี้ยง ๕ กลีบ เป็นสันสูงดูคล้ายมงกุฎ ดอกมีทั้งสีขาวและสีม่วง  มักนำมาใช้ร้อยมาลัย หรือสร้างสรรค์งานประณีตศิลป์ เช่น เครื่องสด เครื่องแขวน  แต่ก็เป็นที่รู้กันว่าทุกส่วนของต้นรักมียางสีขาวซึ่งเป็นพิษ หลายคนคงเคยได้ยินว่า เมื่อยางเข้าตาอาจทำให้ตาบอดได้   ส่วนรักอีกชนิดหนึ่งเป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ ชนิด Gluta usitata  (wallich) Ding Hou. ในวงศ์ Anacardiaceae ดอกสีเหลืองอ่อน ออกเป็นช่อ ผลกลมมีปีกสีแดงสด เมื่อกรีดลำต้นจะได้น้ำยางสีหม่น แต่ทิ้งไว้จะกลายเป็นสีน้ำตาล  น้ำยางของรักชนิดนี้นำมาใช้ในงานศิลปกรรมไทยได้หลายอย่าง เช่นใช้ในงานลงรักปิดทอง งานประดับมุก งานประดับกระจก งานทำภาชนะเครื่องเขิน  ก่อนนำยางรักไปใช้ ต้องนำไปผสมกับวัสดุอื่น เช่นผสมเขม่าหรือฝุ่นดำให้ได้สีดำ ผสมชาดให้ได้สีแดง หรือผสมกับน้ำมันบางชนิดให้มีความข้นหรือใสตามความเหมาะสมของแต่ละงานนั้น  รักที่ใช้กันโดยทั่วไปได้แก่ รักสมุก รักรองพื้น รักน้ำเกลี้ยง และรักตีลาย

         ทิพาภรณ์  ธารีเกษ