ร้อยรักก็ทุกข์ร้อย
เดือนนี้เป็นเดือนกุมภาพันธ์ วัฒนธรรมของชาวตะวันตกจะถือวันที่ ๑๔ ของเดือนนี้เป็นวันวาเลนไทน์ ซึ่งชาวตะวันตกถือกันว่าเป็นวันแห่งความรัก ส่วนจะมีสาเหตุความเป็นมา เป็นไปอย่างไร ทำไมจึงถือเอาวันที่ ๑๔ กุมภาพันธ์ เป็นวันแห่งความรัก ผู้เขียนไม่ขอกล่าวถึง แต่ประเด็นที่จะกล่าวถึง คือ ที่ใดมีรักที่นั่นมีทุกข์ ย่อมจะหลีกเลี่ยงความทุกข์ไปไม้พ้น เรื่องนี้พระพุทธองค์ได้ตรัสสอนไว้ในวิสาขาสูตร พระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๕ เรื่องมีอยู่ว่า
นางวิสาขามหาอุบาสิกา เป็นผู้ที่มีศรัทธาเลื่อมใสในพระพุทธศาสนามาก นางได้ฟังธรรมจากพระพุทธองค์แล้วบรรลุเป็นพระโสดาบันตั้งแต่อายุได้ ๗ ขวบ
ครั้งหนึ่ง หลานสาวอันเป็นที่รักยิ่งของนางได้ถึงแก่กรรมลง ว่ากันว่า หลานสาวของนางคนนี้เป็นผู้ขยันขันแข็งศรัทธาเลื่อมใสในพระพุทธศาสนาเช่นเดียวกับนาง เมื่อนางมีกิจธุระจำเป็นต้องออกไปนอกบ้าน หลานสาวคนนี้ก็จะเป็นผู้รับภาระแทนทุกอย่าง ดังนั้น นางจึงเศร้าโศกเสียใจมาก ร้องไห้เข้าไปเฝ้าพระพุทธองค์ด้วยหวังว่า พระพุทธองค์จะประทานคำสอนให้หายทุกข์ได้
เมื่อพระพุทธองค์ทรงทราบเรื่องราวทั้งหมดแล้วพระองค์ได้ตรัสสอนนางว่า “วิสาขา ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๑๐๐ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๑๐๐ ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๙๐ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๙๐ ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๘๐ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๘๐ ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๗๐ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๗๐ ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๖๐ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๖๐ ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๕๐ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๕๐ ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๔๐ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๔๐ ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๓๐ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๓๐ ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๒๐ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๒๐ ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๑๐ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๑๐ ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๙ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๙ ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๘ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๘ ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๗ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๗ ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๖ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๖ ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๕ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๕ ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๔ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๔ ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๓ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๓ ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๒ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๒ ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๑ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๑ ผู้ใดไม่มีสิ่งที่รัก ผู้นั้นก็ไม่มีทุกข์ ไม่มีความโศก ไม่มีความคับแค้นใจ”
นางวิสาขาได้หายเศร้าโศกด้วยพระธรรมเทศนานั้น
พระพุทธองค์ได้เปล่งอุทานที่แสดงถึงเรื่องนั้นว่า “ความเศร้าโศก ความร่ำไร และความทุกข์มากมาย ย่อมมีในโลกนี้เพราะอาศัยสิ่งที่รัก เมื่อไม่มีสิ่งที่รัก ความเศร้าโศกเป็นต้นก็ไม่มี ผู้ไม่มีสิ่งอันเป็นที่รัก ย่อมไม่มีความทุกข์ ไม่มีความเศร้าโศก เพราะฉะนั้น ผู้ไม่ต้องการความเศร้าโศก ก็ไม่ควรรักสิ่งใด”
ผู้เขียนหวังว่า คนที่มีความรักและมีความทุกข์เพราะความรัก อาจจะได้แนวทางบรรเทาความทุกข์ หูตาสว่างได้บ้าง
ผู้เขียน นายสำรวย นักการเรียน นักวรรณศิลป์ ๗ว กองธรรมศาสตร์และการเมือง
ที่มา จดหมายข่าวราชบัณฑิตยสถาน ปีที่ ๑๐ ฉบับที่ ๑๐๕ กุมภาพันธ์ ๒๕๔๓