สัตมหาสถาน (๑๗ สิงหาคม ๒๕๕๒)

          มีผู้สอบถามมาทาง Hi5 ว่า สัตมหาสถานคืออะไร ผู้เขียนตอบไปแล้วอย่างคร่าว ๆ  และขอถือโอกาสนำมาขยายความต่อให้ผู้อ่านเดลินิวส์ได้ทราบกันด้วยค่ะ

          พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒  นิยามคำ สัตมหาสถาน  [สัดตะมะหาสะถาน] ว่า สถานที่ ๗ แห่งที่พระพุทธเจ้าเสวยวิมุติสุขภายหลังตรัสรู้ ซึ่งได้แก่ ๑) รัตนบัลลังก์ พระพุทธเจ้าตรัสรู้แล้วประทับเสวยวิมุติสุขใต้ร่มโพธิ์เป็นเวลา ๗ วัน  ๒) อนิมิสเจดีย์ พระพุทธเจ้าเสด็จจากต้นพระศรีมหาโพธิ์ไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ แล้วหันกลับมาประทับยืนทอดพระเนตรต้นมหาโพธิ์ โดยไม่กะพริบพระเนตรตลอด ๗ วัน  ๓) รัตนจงกรม พระพุทธเจ้าเสด็จจงกรมระหว่างต้นพระศรีมหาโพธิ์กับอนิมิสเจดีย์ เป็นเวลา ๗ วัน  ๔) รัตนฆรเจดีย์ พระพุทธเจ้าทรงประทับในเรือนแก้วทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของต้นพระศรีมหาโพธิ์แล้วทรงพิจารณาพระอภิธรรมตลอด ๗ วัน  ๕) ต้นอชปาลนิโครธ (ต้นไทร) พระพุทธเจ้าเสด็จไปทางทิศตะวันออกของต้นพระศรีมหาโพธิ์ประทับนั่งเสวยวิมุติสุขใต้ต้นไทรเป็นเวลา ๗ วัน พญามารอาราธนาให้เสด็จเข้าสู่ปรินิพพาน แต่ทรงปฏิเสธ ๖) ต้นมุจลินท์ (ต้นจิก) พระพุทธเจ้าเสด็จไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของต้นพระศรีมหาโพธิ์ประทับนั่งใต้ต้นจิกตลอด ๗ วัน พญานาคมุจลินท์แผ่พังพานกันฝนและลม  ๗) ต้นราชายตนะ (ต้นเกด) พระพุทธเจ้าเสด็จไปทางทิศใต้ของต้นพระศรีมหาโพธิ์ ประทับนั่งเสวยวิมุติสุขใต้ต้นเกดเป็นเวลา ๗ วัน พ่อค้า ๒ คน ชื่อตปุสสะและภัลลิกะ เดินทางผ่านมาได้นำข้าวสัตตุมาถวาย ทั้ง ๒ คนได้เป็นปฐมอุบาสก

          สัตมหาสถานทั้ง ๗ แห่งนี้อยู่ที่พุทธคยา ประเทศอินเดีย  พระเจ้าติโลกราชได้โปรดเกล้าฯ ให้จำลองมาสร้างไว้ที่ วัดเจ็ดยอด จ. เชียงใหม่ ปัจจุบันเหลือเพียง ๓ แห่ง ได้แก่ รัตนบัลลังก์ อนิมิสเจดีย์ และ  รัตนฆรเจดีย์  เท่านั้นค่ะ.

รัตติกาล  ศรีอำไพ