สินค้า ในสังคมบริโภคนิยมทุกวันนี้ มีสินค้าหลากหลายชนิดให้ผู้บริโภคได้เลือกสรรกันอย่างมากมาย อยู่ที่ว่าใครจะมีความพอใจและมีอำนาจซื้อได้เท่านั้น แต่ในทางเศรษฐศาสตร์ ใช่ว่าจะมีแต่สินค้าที่ซื้อหากันได้ เพราะสินค้าบางอย่างถึงจะมีเงินมากมายสักเท่าไรก็ซื้อไม่ได้ หรือบางอย่างก็เป็นความจำเป็นที่ทุกคนต้องมีส่วนร่วมไม่ว่าจะอยากซื้อหรือไม่ก็ตาม สินค้าดังกล่าวนี้ ทางเศรษฐศาสตร์ เรียกว่า public goods public goods หรือ สินค้าสาธารณะ หมายถึง สินค้าหรือบริการที่ทุกคนในสังคมได้ใช้ร่วมกัน เมื่อผู้หนึ่งผู้ใดใช้สินค้าหรือบริการนั้นแล้วก็ไม่เป็นเหตุให้ผู้อื่นไม่ได้ใช้สินค้าหรือบริการนั้น เช่น การป้องกันประเทศ ในขณะเดียวกันก็ไม่สามารถใช้ราคาเป็นเครื่องมือกีดกันหรือแบ่งแยกการบริโภคสินค้าหรือบริการนั้นได้ กล่าวคือ ทุกคนที่ใช้สินค้าหรือบริการนั้นไม่จำเป็นต้องเสียค่าตอบแทนในการใช้สินค้าหรือบริการดังกล่าว ดังนั้น จึงไม่สามารถใช้กลไกราคามาจัดสรรสินค้าหรือบริการดังกล่าวได้ เมื่อมีสินค้าสาธารณะแล้ว ในอีกด้านหนึ่งก็คือ สินค้าเอกชน หรือ private goods หมายถึง สินค้าหรือบริการที่ถูกใช้หรือบริโภคโดยคนหนึ่งคนใดแล้วจะทำให้ผู้อื่นไม่ได้ใช้สินค้าหรือบริการนั้น กล่าวคือ สินค้าหรือบริการนั้นมีลักษณะการเป็นปรปักษ์ในการบริโภค (rival consumption) เช่น เมื่อผู้ใดบริโภคอาหารจานนั้นแล้วผู้อื่นก็จะบริโภคไม่ได้ ในกรณีที่เป็นสินค้าเอกชนนั้นสามารถใช้ราคาเป็นเครื่องแบ่งแยกการบริโภค (exclusion) ออกจากกันได้ คือผู้ที่เป็นเจ้าของสินค้าหรือบริการเป็นผู้ที่มีกรรมสิทธิ์ในสินค้าหรือบริการนั้น ผู้อื่นต้องเสียค่าใช้จ่ายหรือต้องได้รับความยินยอมจากผู้ที่เป็นเจ้าของสินค้าหรือบริการ จึงจะใช้สินค้าหรือบริการนั้นได้ เมื่อพิจารณาถึงผลประโยชน์ในการใช้หรือบริโภคสินค้าเอกชนนั้น โดยปรกติแล้วผลประโยชน์จากการบริโภคจะตกแก่ผู้บริโภคเป็นสำคัญ. จินดารัตน์ โพธิ์นอก |