อสูร (๒๕ เมษายน ๒๕๕๖)

          พจนานุกรมศัพท์วรรณกรรมไทย ฉบับราชบัณฑิตยสถาน อธิบายว่า อสูร เป็นอมนุษย์จำพวกหนึ่ง คำ อสูร ในบทเก่าแก่ของฤคเวทเป็นคำเรียกเทพเจ้า มีบทสรรเสริญหลายบท และเป็นชื่อเดียวกับอหุราของลัทธิศาสนาโซโรแอสเตอร์ ดังนั้นจึงมีเทพหัวหน้าหลายองค์ที่เรียกว่า อสูร เช่น พระอินทร์ พระอัคนี ต่อมาคำอสูรกลับเป็นชื่อฝ่ายปฏิปักษ์ของเทพ การเรียกฝ่ายศัตรูของเทพว่า อสูร นั้นพบในฤคเวทภาคหลัง ๆ ไม่ใช่อาถรรพเวท และในคัมภีร์ชั้นหลัง เช่น ปุราณะต่าง ๆ มีความหมายว่า “ไม่ใช่สุระ” หรือ “ไม่ใช่เทพ” แต่เป็นอริของเทวดาทั้งหลาย

          ในวรรณคดีไทยเรียกอสูรเป็นหลายชื่อ และมักเรียกปน ๆ กันไป ว่า ยักษ์ มาร กุมภัณฑ์ อสุรา อสุรี แม้แทตย์และรากษสก็มักเรียกในความหมายเดียวกันนี้ และคงหมายถึงอมนุษย์จำพวกเดียวกัน ถือว่าอสูรเป็นยักษ์มีรูปร่างใหญ่โต หน้าตาดุร้าย มีเขี้ยวงอกยาว ใจคออำมหิตร้ายกาจ ชอบกินมนุษย์และสัตว์เป็น ๆ เป็นอาหาร โดยมากมีฤทธิ์เหาะได้ จำแลงกายได้ เช่น อสูรในรามเกียรติ์ และเรื่องอื่น ๆ อีกหลายเรื่อง ในบทละครเรื่อง ศกุนตลา บทพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว กล่าวถึงกาลเนมีที่ไปรบกวนพระอินทร์และเทวดาอยู่เนือง ๆ พระอินทร์ต้องให้ท้าวทุษยันต์ตัวเอกของละครเรื่องนี้ไปปราบ และลูกหลานของกาลเนมีก็ถูกพระนารายณ์สังหารในปางนรสิงหาวตารใน ลิลิตนารายณ์สิบปาง

          สรุปโดยทั่วไปอสูรเป็นฝ่ายข้างร้าย เป็นสัญลักษณ์ของความโหดร้ายและความชั่ว มักเรียกชื่อปน ๆ กันไปเป็นหลายชื่อ ทั้งที่ในวรรณคดีสันสกฤตได้กล่าวถึงประวัติและที่มาของชื่อเหล่านั้นไว้แตกต่างกัน กล่าวได้ว่า อสูรเป็นพวกที่ไม่ใช่เทวดาและเป็นปฏิปักษ์กับเทวดาเสมอมา.

อิสริยา เลาหตีรานนท์