สำนักงานราชบัณฑิตยสภาเสนอขึ้นทะเบียนกฎหมายตราสามดวงเป็นเอกสารมรดกความทรงจำแห่งชาติ ก่อนก้าวต่อไปเป็นเอกสารความทรงจำแห่งโลก ชี้เป็นเอกสารสำคัญที่แสดงให้เห็นถึงประวัติศาสตร์ชาติด้านต่าง ๆ และความก้าวหน้าของหลักกฎหมายโบราณไทยที่ยังมีความทันสมัยถึงปัจจุบันและสอดคล้องมาตรฐานระดับสากล
เมื่อวันพฤหัสบดีที่ ๒๑ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๖๐ ณ ห้อง Grand Ballroom ๑ โรงแรมมณีจันทร์รีสอร์ท จังหวัดจันทบุรี ในการประชุมสัมมนาจัดทำทะเบียนเอกสารมรดกความทรงจำแห่งชาติ ครั้งที่ ๑๓
นายกฤษฎา บุณยสมิต ภาคีสมาชิก สำนักธรรมศาสตร์และการเมือง ประธานกรรมการชำระและศึกษากฎหมายไทยโบราณ สำนักงานราชบัณฑิตยสภา ได้เสนอให้ขึ้นทะเบียนกฎหมายตราสามดวงเป็นเอกสารมรดกความทรงจำแห่งชาติและเอกสารมรดกความทรงจำแห่งโลก เพื่อเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช และมีศาสตราจารย์แสวง บุญเฉลิมวิภาส เป็นผู้วิพากษ์ กฎหมายตราสามดวงเป็นเอกสารรวบรวมกฎหมายไทยที่มีอยู่เดิมสมัยอยุธยา และรัชกาลที่ ๑ โปรดเกล้าฯ ให้นำมาจัดหมวดหมู่และชำระใหม่จึงเป็นกฎหมายที่ใช้มานานกว่า ๕๐๐ ปี แสดงให้เห็นถึงวิวัฒนาการทางประวัติศาสตร์ไทยทั้งด้านการเมือง การปกครอง เศรษฐกิจ สังคมและศิลปวัฒนธรรม และมีเพียงชุดเดียวไม่อาจหาทดแทนได้ จึงมีความสำคัญทั้งในระดับชาติและระดับโลก
“สำนักงานราชบัณฑิตยสภาได้ศึกษาและถอดองค์ความรู้ในกฎหมายตราสามดวงเพื่อเผยแพร่มากว่า ๑๐ ปี พบว่าหลักกฎหมายหลายประการมีความทันสมัยสอดคล้องกับมาตรฐานสากล เช่น การไม่ลงโทษเด็กอายุน้อยกว่า ๗ ปีที่กระทำผิด หรือกรณีไม่มีอายุความในความผิดทุจริต ฯลฯ” นายกฤษฎา กล่าว
การประชุมสัมมนาจัดทำทะเบียนเอกสารมรดกความทรงจำแห่งชาติ เป็นการประชุมฯ เพื่อให้บุคคลและหน่วยงานต่าง ๆ ได้มีโอกาสนำเสนอข้อมูลเอกสารสำคัญในพื้นที่ ซึ่งเป็นการกระตุ้นให้คนไทยตื่นตัวเห็นคุณค่าของการอนุรักษ์เอกสารสำคัญ และจะรวบรวมข้อมูลเสนอคณะกรรมการแห่งชาติว่าด้วยแผนงานมรดกความทรงจำแห่งโลกประเทศไทย เพื่อพิจารณาขึ้นทะเบียนเอกสารมรดกความทรงจำแห่งชาติ และหากเอกสารใดมีคุณค่าสูงยิ่งก็จะเสนอให้องค์การยูเนสโกขึ้นทะเบียนเป็นเอกสารมรดกความทรงจำแห่งภูมิภาคเอเชียแปซิฟิก หรือเอกสารมรดกความทรงจำแห่งโลกต่อไป